4 zachowania hamujące naukę samodzielności u dziecka
Samodzielność rozwija się u dziecka w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym w trakcie nabywania kolejnych umiejętności. Maluch uczy się samemu jeść, ubierać, korzystać z toalety, itp. Jednak samodzielność, rozumiana jako zaradność i niezależność, jest cechą, której rozwój warto u dziecka wspierać. Czego się wystrzegać? Jakie zachowania hamują naukę samodzielności u dziecka?
1. Wyręczanie
Śpieszy Ci się. Wolisz coś zrobić samodzielnie, żeby uniknąć bałaganu albo poprawiania po dziecku. Boisz się, że przy pomaganiu zrobi sobie krzywdę. Albo nie masz pewności, czy nie jest za małe na wykonanie jakiegoś zadania. Więc: wyręczasz. A w ten sposób uniemożliwiasz dziecku nabycie nowych umiejętności lub doskonalenie tych, które już ma.
Oczywiście są sytuacje, kiedy jakąś czynność musimy zrobić za dziecko. Warto jednak czasem odpuścić swój perfekcjonizm. Pozwolić na nieco bałaganu. Zaplanować dzień tak, by był czas na drobne poprawki albo wielokrotne próby malucha.
Są “dorośli”, którzy gotowania i sprzątania uczą się dopiero… na studiach albo po ślubie (choć niektórzy i wtedy pranie zawożą co weekend do mamy). Pamiętaj, że jeśli dziecko nie nauczy się pewnych działań w domu, będzie miało z nimi problemu w dorosłym życiu. Nawet pójście do przedszkola może być dla niego traumatycznym przeżyciem - kiedy będzie zmuszone do szybkiej nauki czynności samoobsługowych.
Przeczytaj też: 7 sposobów aby przygotować dziecko do przedszkola
2. Podcinanie skrzydeł
Chcesz nauczyć dziecko, by cieszyło się z tego co ma? To dobrze. Pamiętaj jednak, że to nie to samo, co brak ambicji. A przecież aspiracje są jednym z najlepszych motywatorów do rozwijania samodzielności. Dążymy do spełnienia marzenia, do poczucia satysfakcji. Im mniejszy wkład w sukcesie mają inne osoby, tym większą czujemy dumę.
Czasem podcinanie skrzydeł wynika z braku zaufania do malucha. Czasem po prostu nie zastanawiamy się nad tym, co mówimy do dziecka. Uważaj na komunikaty, które:
- ośmieszają, porównują do innych (Chłopcy nie bawią się lalkami; Zobacz, jak twój brat ładnie posprzątał - po tobie zawsze trzeba poprawiać),
- dyskredytują i etykietują (I tak ci się nie uda; To zadanie nie jest dla dziewczynek),
- zawierają słowa zawsze, nigdy, ciągle (Zawsze się tak ślimaczysz!).
3. Zbyt wysokie oczekiwania
Oczekiwania niewspółmierne do tego, na jakim etapie rozwojowym jest dziecko, powodują frustrację u rodziców w razie niepowodzenia. A u dzieci?
Wysokie wymagania faktycznie mogą sprawić, że dziecko będzie samodzielnie robić wiele rzeczy - w stresie, z chorobliwym dążeniem do perfekcji i z wewnętrzną obawą, że rozczaruje rodziców. Chcesz tego?
Zbyt wysokie oczekiwania mogą wywołać u dziecka niechęć do podejmowania samodzielnych działań. Obawa przed porażką hamuje naturalną ciekawość dziecka, przeszkadza mu uczyć się nowych rzeczy.
Więcej przeczytasz tu: Wysokie oczekiwania wobec dzieci - czym to grozi?
4. Brak szacunku dla granic dziecka
Jak mawiał Janusz Korczak: Nie ma dzieci - są ludzie. Ważne jest uświadomienie sobie, że kilkulatek też ma swoje uczucia, potrzeby, granice. Szacunek dla dziecka jest podstawą do budowania u niego przekonania, że jest wartym miłości i zainteresowania innych; do rozumienia swoich potrzeb oraz uczuć i reagowania na nie.
Dlaczego szacunek dla granic jest ważny w nauce samodzielności u dziecka? Bo pozwala nie tylko obiektywnie zaobserwować predyspozycje i ograniczenia dziecka. Łączy się też z uszanowaniem jego potrzeb: zarówno gdy słyszymy: Ja sam!, jak i Pomóż.
W trakcie nauki samodzielności dziecko musi wiedzieć, że ma wsparcie rodziców. Dziecko wychowywane w atmosferze akceptacji i poszanowaniu jego godności ma więcej odwagi w podejmowaniu wyzwań.
Może zainteresuje Cię też: Jak budować poczucie wartości u dziecka
Zanim pozwolimy dziecku na kreatywność i samodzielność , należy go nauczyć. Rozwijanie talentów musi odbywać się pod kierunkiem. Po to są zajęcia Plastyki, Muzyki, Tańca, bo samemu można się po nosie podrapać.