Czym jest nieśmiałość?

W międzynarodowych badaniach z 1994 roku tylko 7% ankietowanych stwierdziło, że nigdy nie doświadczyli stanu onieśmielenia. Jak więc widać, jest to bardzo powszechne zjawisko - a jednak emocja ta jest często postrzegana jako społeczna „niekompetencja”.

Nie ma jednej teorii odnośnie przyczyn nieśmiałości. Jej uwarunkowanie upatruje się w przyczynach biologicznych, osobowościowych czy też jako wynik wpływu otoczenia. Onieśmielenie wiąze się z uczuciami zażenowania, skrępowania, zakłopotania, czasem lęku. Może powodować obniżenie koncentracji, utrudnia kontakty z innymi (również rówieśnikami) lub wystąpienia na forum.

Czasem przeżywanie nieśmiałości wywołuje reakcje fizjologiczne i somatyczne (przyspieszony oddech, zaczerwienienie, trudności mowy, pocenie się, itd.).

Niektórzy utożsamiają nieśmiałość z niskim poczuciem własnej wartości. Powoduje ona trudności w nawiązywaniu zdrowych relacji z innymi, a także zaburza korzystny rozwój intelektualny, fizyczny lub uczuciowy.

W zwalczaniu nieśmiałości bardzo ważna dla dziecka jest odpowiednia relacja z bliskimi. To pierwsze kontakty dają maluchowi możliwość do rozpoznania siebie jako oddzielnej jednostki, a później do budowania opinii o sobie na podstawie treści dostarczanych od rodziców i rodziny.

Jak wzmacniać poczucie własnej wartości przedszkolaka?

Przede wszystkim pomóżmy mu rozpoznać stan emocjonalny, w jakim się znajduje i nazwać go. Przedszkolaki na ogół nie potrafią zdefiniować swoich uczuć. Pomóżmy im znaleźć słowa na określenie emocji, pokazując jednocześnie, że jest to problem nam znany i możliwy do rozwiązania.

Warto przyjąć metodę „małych kroczków” - czyli dawać dziecku czas na oswojenie się z sytuacjami stresowymi oraz doceniać drobne sukcesy.

Zobacz też: Bajki terapeutyczne dla dzieci

Etykietki

Po pierwsze - wyzbądźmy się etykietowania dziecka jako nieśmiałego. Kiedy tłumaczymy innym, że jego zachowanie jest takie, bo jest „nieśmiały” - dajemy sygnał dziecku, że taki obraz siebie powinien budować. Lepiej powiedzieć „Potrzebuje chwilę czasu, żeby dołączyć do zabawy” - pokazując maluchowi, że ma czas na oswojenie się z sytuacją i poradzenie ze swoimi emocjami.

Pochwała i krytyka

Pochwała od rodzica jest dla dziecka powodem do dumy i motywacją do dalszych wysiłków. Warto więc stwarzać sytuacje, w których maluch może być pomocny na miarę swoich możliwości. Sytuacja, w której przedszkolak sprosta zadaniu, da mu nie tylko wiele satysfakcji i pozwoli na budowanie poczucia wartości, ale też będzie uczyć samodzielności.

Nie znaczy to, że nie możemy zwrócić dziecku uwagi, gdy zrobi coś złego. Trzeba jednak pamiętać, żeby krytykować zachowanie, a nie samo dziecko. Zamiast mówić, że jest niegrzeczne (po raz kolejny etykietkując go), możemy powiedzieć, że np. nieładnie sie zachowalo, zabierając koledze zabawkę.

Porównywanie

Zwłaszcza w przypadku dzieci nieśmiałych, porównywanie ich do kogoś pewnego siebie i odważnego daje skutki odwrotne od zamierzonych. Dziecko traci wtedy wiarę w siebie, zwiększa się jego lęk przed tym, że nie podoła zadaniu. Ignorujemy w ten sposób jego emocje i zmuszamy, by udawało kogoś, kim nie jest.

Więcej o błędach wychowawczych: Najczęściej popełniane błędy wychowawcze

Kontakt z obcymi

Pokażmy dziecku, że przebywanie wśród ludzi nie musi być straszne. Najlepiej jest zacząć od budowanie tego przekonania w miejscu, gdzie dziecko czuje się najbezpieczniej - czyli w domu. Zapraszajmy gości, stwarzając maluchowi okazję do spotykania nieznajomych w znanym mu otoczeniu. Inicjujmy spotkania z innymi dziećmi, również z tymi młodszymi - wtedy nasza pociecha poczuje się pewniej, mając „pod opieką” kogoś słabszego i mniejszego. Nigdy jednak nie zapominajmy o tym, żeby dać im czas na oswojenie się z sytuacją.

Warto też pobawić się z dziećmi w teatrzyki - umożliwić mu występ przed dziadkami lub zachęcać do recytacji wierszyka na spotkaniu rodzinnym.

Hobby

Warto pamiętać, że zainteresowanie sportem, muzyką, sztuką, czytaniem - pozwalają wyrazić uczucia, wyładować emocje, ale też wzbogacić osobowość. W przypadku chodzenia na kółka zainteresowań jest to również okazja do poznawania nowych osób, z którymi dziecko będzie miało już pierwszy temat do rozmów!

Zainspiruj się! Zabawy plastyczne dla przedszkolaków na jesień

Uczucie onieśmielenia jest normalne wśród dzieci, ale możemy znaleźć sposoby, żeby mogło sobie z nim radzić. Jeśli jednak zauważysz, że przedszkolak po kilku tygodniach dalej nie chce spędzać czasu w towarzystwie innych dzieci, warto porozmawiać na temat ewentualnych powodów z opiekunami albo skonsultować się ze specjalistą.