Co robić kiedy dziecko kłamie?
Twoje dziecko kÅ‚amie? Każdy z nas czasem jest nieszczery - czasem powiedzenie prawdy może sprawić komuÅ› przykrość, a “póÅ‚prawdy” kogoÅ› chroniÄ…. By jednak budować z dzieckiem relacje oparte na zaufaniu i akceptacji, należy reagować już na pierwsze kÅ‚amstwa malucha. Co robić, kiedy dziecko kÅ‚amie? Przedstawiamy powody, dla których dziecko mówi nieprawdÄ™ oraz sposoby radzenia sobie z tÄ… sytuacjÄ….
Dlaczego dziecko kłamie?
KÅ‚amstwo u dziecka może przybrać różne postaci. Dziecko koloryzuje rzeczywistość i siÄ™ przechwala, przesadzajÄ…c z opowieÅ›ciami; czasem zgrywa siÄ™ albo unika peÅ‚nej odpowiedzi, chroniÄ…c swoje sekrety; uczy siÄ™ też mówić kÅ‚amstwa altruistyczne, bo wie, że prawda może zrobić komuÅ› przykrość; wreszcie kÅ‚amstwo jest zawarte w tÅ‚umaczeniach siÄ™ albo po prostu unikaniu odpowiedzi.
Powody, dla których dziecko kÅ‚amie, mogÄ… być różne:
- dziecko chce uniknąć kary albo konsekwencji swoich działań,
- dziecko chce uniknąć nieprzyjemnych uczuć - wstydu, strachu, poczucia bycia gorszym,
- dziecko poszukuje uznania, akceptacji, zainteresowania jego sprawami,
- dziecko chce podnieść swoją pozycję w grupie (ma potrzebę poczucia przynależności),
- dziecko chce uzyskać jakieś korzyści, nagrody,
- dziecko chroni swoja prywatność,
- dziecko wykazuje lojalność wobec rodziny, rodzeÅ„stwa, przyjacióÅ‚,
- dziecko używa kÅ‚amstw do zabawy, “ubarwienia” codziennoÅ›ci;
KÅ‚amstwo a budowanie relacji z dzieckiem
Kiedy zauważysz, że dziecko kÅ‚amie, zastanów siÄ™ nad przyczynÄ…. Dlaczego dziecko nie chce powiedzieć prawdy? Czy jest to wynik niezaspokojonej potrzeby, czy w ten sposób naÅ›laduje najbliższe mu osoby dorosÅ‚e? PamiÄ™taj, że to zawsze rodzice sÄ… wzorem dla dzieci - również w byciu szczerym!
Czym innym jest biaÅ‚e kÅ‚amstwo albo kÅ‚amstwo altruistyczne, a czym innym kÅ‚amstwo powodowane strachem albo wstydem. RolÄ… rodziców jest wiÄ™c pokazanie dziecku, jakie inne strategie pomogÄ… mu zaspokoić poczucie bezpieczeÅ„stwa, akceptacji, przynależnoÅ›ci. Po odkryciu przyczyny kÅ‚amstwa zastanów siÄ™: jak możesz zaspokoić potrzebÄ™ dziecka? Co podpowiedzieć dziecku, bu nastÄ™pnym razem inaczej zwracaÅ‚o uwagÄ™ na tÄ™ potrzebÄ™?
Co możesz zrobić kiedy dziecko kłamie?
Bądź dobrym przykładem
JeÅ›li dziecko widzi, że jego rodzic kÅ‚amie na co dzieÅ„ - samo bÄ™dzie postÄ™powania podobnie. Staraj siÄ™ też być szczerym wobec dziecka: nie skÅ‚adaj obietnic, których nie możesz dotrzymać; nie opowiadaj cudownych historii o np. szczepieniu czy dentyÅ›cie, wiedzÄ…c, że dziecko czekajÄ… zupeÅ‚nie inne przeżycia. Nie chodzi o straszenie rzeczywistoÅ›ciÄ…, ale raczej przedstawienie faktów i okazania wsparcia dla trudnych emocji malucha.
Nie odbieraj kłamstwa jako podważanie Twojego autorytetu
PamiÄ™taj, że na ogóÅ‚ dziecko nie kÅ‚amie z intencjÄ… zranienia Ciebie. Zanim wiÄ™c zdenerwujesz siÄ™ siÄ™ nieszczeroÅ›ciÄ… malucha, zastanów siÄ™, czy kÅ‚amstwo nie wynika z caÅ‚kiem niewinnego powodu. Może dziecko kÅ‚amie, bo np. w ten sposób chce zwrócić na siebie uwagÄ™?
Nie zawstydzaj
Czasem ciężko jest rozróżnić u dzieci kÅ‚amstwo a puszczanie wodzy fantazji. Warto jednak pamiÄ™tać, że wyÅ›miewanie dziecka za niestworzone historie wywoÅ‚a u niego wstyd oraz zahamuje rozwój jego kreatywnoÅ›ci. Z drugiej strony jeÅ›li wiesz, że historia wydarzyÅ‚a siÄ™ naprawdÄ™, jest jednak znacznie ubarwiona przez dziecko - nie nadawaj mu etykietki “kÅ‚amczucha”. Staraj siÄ™ raczej zadać dodatkowe pytania, które pomogÄ… odkryć fakty bez zawstydzania maluszka.
Sprawdź też:
Dziecko nieśmiałe, niegrzeczne, leniwe - dlaczego nie należy etykietować dzieci
Jak oduczyć się etykietowania dzieci?
Pokazuj dziecku skutki kłamstwa
Postaw na szczerość - powiedz dziecku, że jest Ci przykro, że CiÄ™ okÅ‚amaÅ‚o. Daj mu jednak szansÄ™ na to, by opowiedziaÅ‚o Ci historiÄ™ jeszcze raz i doceÅ„ go za szczerość. Również przy czytaniu albo oglÄ…daniu bajek wskazuj, jakie sÄ… skutki kÅ‚amania - jak traktujÄ… bohatera oszukani? Jak inaczej można byÅ‚o rozwiÄ…zać problem przedstawiony w bajce?
Wskazuj na inne strategie rozwiÄ…zywania problemów
JeÅ›li wiesz, jaki jest powód kÅ‚amstwa oraz jaka kryje siÄ™ za nim niezaspokojona potrzeba - pokaż dziecku, jak inaczej można byÅ‚o rozwiÄ…zać ten problem. Ucz dziecku, że nie musi wstydzić siÄ™ swoich emocji i potrzeb, że może zawsze przyjść do Ciebie ze swoim problemem.
Wskazuj dziecku, że największą szkodą dla kłamcy jest to, że inni tracą do niego zaufanie. Dlatego dla relacji międzyludzkich - a zwłaszcza relacji w rodzinie - ważna jest szczerość i szacunek do drugiej osoby.
Przeczytaj również: Jak (i czy) wyznaczać dziecku granice?
