Prawidłowa identyfikacja bodźców słuchowych i ich różnicowanie jest podstawą słyszenia mowy, jak również czytania.

Percepcja słuchowa (słuch mowny) jest czynnością złożoną angażuje trzy rodzaje słuchu:
- słuch fizyczny
- słuch muzyczny
- słuch fonematyczny

Na podstawie dobrze rozwiniętego słuchu fonematycznego rozwijają się operacje świadomej analizy i syntezy słuchowej, które stanowią mechanizm czytania i pisania.

Objawy zaburzeń percepcji słuchowej:
Mała aktywność werbalna
Opóźnienia w rozwoju mowy- zwolnione tempo przybywania słów oraz wykształcenia mowy zdaniowej, długo utrzymujące się agramatyzmy
Wady wymowy
Trudności w wyodrębnianiu dźwięków ze struktur złożonych - pisanie ze słuchu
Trudności w różnicowaniu dźwięków mowy
Trudności w scalaniu dźwięków w złożone struktury – czytanie
Gorsze zapamiętywanie słów, pleceń, wierszyków, piosenek
Męczliwość przy dłuższym słuchaniu
Opuszczanie liter, sylab, końcówek wyrazów przy pisaniu ze słuchu
Łączenie przyimków z rzeczownikami przy pisaniu

Cel ćwiczeń stymulacyjnych:
1. koncentracja na bodźcach słuchowych
2. umiejętność różnicowania dźwięków
3. lokalizowanie dźwięków w czasie i w przestrzeni
4. analiza i synteza słuchowa
5. prawidłowa artykulacja
6. pamięć słuchowa
7. koordynacja słuchowo-wzrokowa i słuchowo-ruchowa

Postępowanie stymulacyjno-wyrównawcze (Irena Czajkowska, Kazimierz Herda)
Ćwiczenia wrażliwości słuchowej (koncentracji na bodźcu słuchowym, różnicowania dźwięków, pamięci słuchowej);
— wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków dochodzących z najbliższe­go otoczenia i ich lokalizacja (szmery, szelesty, stuknięcia, odgłosy kroków, pojazdów itp.),

— różnicowanie i rozpoznawanie głosów przyrody (zwierząt, ptaków, szum deszczu itp. — nagrania magnetofonowe i płyty).

— rozpoznawanie odgłosów wydawanych przez upadające lub uderzające o siebie przedmioty (gumka, klucz, klocek, szklanka, łyżeczka itp.) oraz przesypywanych substancji (piasek, kasza, groch itp.),

— rozpoznawanie i różnicowanie dźwięków wydawanych przez instru­menty perkusyjne oraz lokalizacja tych dźwięków (skąd dźwięk dochodzi),

— różnicowanie wysokości, natężenia i barwy dźwięków (różne instrumenty muzyczne dostępne w szkole).

Ćwiczenia rytmiczne (według T. Gąsowskiej i Z. Stępkowskiej) (koncentracji na bodźcu słuchowym, analizy słuchowej, orientacji czasowoprzestrzennej, koordynacji słuchowo-wzrokowo-ruchowej):
— odtwarzanie struktur rytmicznych (na wzór testu M. Stambak) -terapeuta wystukuje określony układ, dziecko powinno powtórzyć to samo; zamiast stukania można stosować klaskanie lub wygrywanie rytmu na instrumencie perkusyjnym itp. (rozdz. IV, ćw. 24),

— odtwarzanie przestrzenne układów rytmicznych - terapeuta wystukuje, dziecko układa klocki (lub inne przedmioty) taką samą liczbę, z zachowaniem właściwych odstępów, w kierunku od lewej do prawej, np. oo oo. Może też rysować elementy geometryczne w liniaturze itp.

— odtwarzanie rytmiczne układów przestrzennych — terapeuta prezentuje układ przestrzenny na planszy za pomocą klocków, dziecko wystukuje, klaszcze lub wygrywa na instrumencie perkusyjnym (ćw. 23),

— rozpoznawanie układów przestrzennych lub rytmicznych --- zgady­wanie, który spośród kilku układów na planszy został wystukany, lub który spośród kilku wystukanych odpowiada układowi na planszy (lub z klocków),

— zabawy ruchowe ze śpiewem, klaskaniem lub wygrywaniem rytmu melodii na instrumentach perkusyjnych.

Osobną grupę ćwiczeń stanowią proste ćwiczenia koordynacji słuchowo-ruchowej i orientacji kierunkowej, prowadzone w formie poleceń, np. podnieś prawą rękę — lewą rękę; prawą ręką pokaż prawe ucho, oko, nogę; lewą ręką dotknij prawego ucha itp. Pamiętać przy tym należy, że do wykonywania poleceń skrzyżowanych dziecko dojrzewa później aniżeli do prostych, zwłaszcza w przypadkach lateralizacji nie ustalonej lub skrzyżowanej. Zatem do ćwiczeń w wykonywaniu poleceń skrzyżowanych (np. lewą ręką dotknij prawego oka) można przejść dopiero wówczas, gdy dziecko wykonuje sprawnie i bez wahania polecenia proste.

Ćwiczenia słuchu fonematycznego, analizy i syntezy słuchowej.
Ćwiczenia te najlepiej jest prowadzić na materiale konkretno-werbalnym (obrazek lub przedmiot + nazwa — wyraz), zgodnie z założe­niami metody czynnościowej. Przedmiot lub obrazek, czyli tzw. konkret pośredniczący ułatwia dziecku dokonanie operacji umysłowych na materia­le werbalnym. Stosowanie obrazków umożliwia także wprowadzenie zabaw, gier i innych atrakcyjnych form ćwiczeń. W dalszym etapie ćwiczeń, przechodząc stopniowo od konkretów do abstraktu, można zastosować kartoniki z literami.

— podział wyrazów na sylaby; według stopnia trudności ( w kolejnych ćwiczeniach należy opracować następujące grupy wyrazów):   
# wyrazy dwusylabowe z sylab otwartych,                                             
# wyrazy trzysylabowe z sylab otwartych,
# wyrazy czterosylabowe z sylab otwartych,
# wyrazy z drugą sylabą zamkniętą, 
# wyrazy z trzecią sylabą zamkniętą
# wyrazy z pierwszą sylabą zamkniętą,
# wyrazy z grupami spółgłoskowymi

— liczenie sylab w wyrazach z dotykaniem obrazkiem do cyfr na kartonikach odpowiadających kolejności sylaby w wyrazie,

— porównywanie liczby sylab w wyrazach (segregowanie obrazków na podstawie liczby sylab, różne gry zespołowe) — według T. Gąsowskiej i Z. Stępkowskiej,

— tworzenie wyrazów rozpoczynających się od podanej sylaby,

— kończenie i zaczynanie wyrazów dwusylabowych,

— sztafeta sylabowa (tworzenie wyrazów rozpoczynających się sylabą końcową poprzedniego wyrazu),

— rozpoznawanie w wyrazie określonej sylaby i ustalanie miejsca jej położenia (pierwsza, ostatnia, druga itp.).

— synteza sylab podanych ze słuchu,

— rozpoznawanie określonej głoski w nagłosie wyrazów (nazw obrazków), np.: Pokaż mi obrazek, w którego nazwie słyszysz na początku a,

— rozpoznawanie obrazków na podstawie pierwszych głosek ich nazw, np.: Kto ma obrazek, którego nazwa zaczyna się na a! (e, o Ud.),

— wyodrębnianie pierwszej głoski w wyrazach (nazwach obrazków), np.: Jaką głoskę słyszysz na początku wyrazu kot? itd.,

— dobieranie par obrazków (wyrazów) według pierwszej głoski,

— tworzenie wyrazów rozpoczynających się od danej głoski,

— rozpoznawanie określonej głoski w wygłosić wyrazów (nazw obrazków), np.: Podaj mi obrazek, którego nazwa kończy się na s (drugi, trzeci itd.),

— rozpoznawanie obrazków na podstawie ostatnich głosek ich nazw,

— wyodrębnianie ostatnich głosek w nazwach obrazków (w dalszych ćwiczeniach — wyrazy bez obrazków),

— rozpoznawanie wyrazów kończących się i rozpoczynających tą samą głoską; dobieranie odpowiednich par obrazków (wyrazów); segregowanie obrazków ze względu na pozycje danej głoski w wyrazie (w nagłosie lub wygłosić),

— tworzenie wyrazów zaczynających się od ostatniej głoski podanego wyrazu (np. lis •••- sowa),

— rozpoznawanie samogłosek w śródgłosie,

— rozpoznawanie podanej głoski w dowolnym miejscu wyrazu, bez określenia jej położenia

— różnicowanie głosek opozycyjnych (w zależności od trudności występujących u danego "dziecka); klasyfikowanie wyrazów według danej głoski bez określenia jej położenia,

— określanie położenia mylonej głoski w wyrazie i sylabie, klasyfiko­wanie wyrazów według położenia danej głoski,

— przekształcanie wyrazów przez zmianę głoski na początku, w środku lub na końcu wyrazu,

— przekształcanie wyrazów przez zmianę sylaby na początku, w środku lub na końcu wyrazu,

— wykrywanie różnic i podobieństw w wyrazach (pierwsza i ostatnia głoska, liczba głosek, liczba sylab),

— synteza głosek podanych ze słuchu,

— synteza słuchowa wyrazów z pierwszych głosek wydzielonych z nazw obrazków, np. kosz + okno+teczka = kot'.


Zestaw ćwiczeń usprawniających analizę i syntezę słuchową, koordynację słuchowo-ruchową i słuchowo-wzrokową Teresy Gąsowskiej i Zofii Pietrzak-Stępkowskiej

1. Odtwarzanie rytmu i wiązanie go z układem przestrzennym

Odtwarzanie rytmu to powtarzanie jednakowych dźwięków między którymi są bardzo krótkie i dłuższe przerwy niekoniecznie rozłożone regularnie w czasie.

Oprócz analizy i syntezy słuchowej istotna rolę odgrywa tu pamięć i koordynacja słuchowo-ruchowa oraz koncentracja uwagi.

Stosuje się tu klocki jednakowej długości i kształtu ustawione w szeregu od lewej do prawej strony dziecka, a liczba klocków odpowiada liczbie stuknięć. Wyraźne odstępy odpowiadają dłuższym przerwom, a ich brak- krótszym

Odtwarzanie rytmu ilustrowanego układem przestrzennym

Prowadzący siedzi naprzeciwko dziecka i ma ołówek, a drugi ma dziecko. Najpierw ustawiamy dwa klocki zsunięte i ilustrujemy układ ruchem, potem dwa rozsunięte. Następnie przechodzimy do trudniejszych ćwiczeń. Pokazujemy dziecku początek i koniec i odtwarzamy rytm, a potem odtwarza go dziecko. Początkowo można stukać przy klocku, ale potem już w oddaleniu od układu.

Rozpoznawanie układu przestrzennego odpowiadającego rytmowi.

Tworzymy 2 lub 3 szeregi z klocków jeden pod drugim i odtwarzamy jeden z nich stukając za przesłoną, a zadaniem dziecka jest wskazanie odtwarzanego rytmu. Dziecko same układa klocki wg instrukcji słownej, co powoduje, że ćwiczenie przebiega sprawniej.

Odtwarzanie w układzie przestrzennym odtwarzanego rytmu

Dziecko otrzymuje klocki. Osoba prowadząca wystukuje rytm, a dziecko układa klocki w ten sposób, aby ten rytm odtworzyć.

Wystukiwanie rytmu wg podanego układu przestrzennego

Tworzymy przed dzieckiem układ z klocków i proponujemy, by dziecko stukało w odpowiednim rytmie.

Graficzne odtwarzanie wysłuchanego rytmu

Osoba prowadząca wystukuje rym, a dziecko zapisuje go za pomocą kółek czy kwadratów wykonując okrężne ruchy we właściwym kierunku.

2. analiza zdań na wyrazy i wyrazów na sylaby

Dzieci dyslektyczne często mają problem z rozpijaniem zdań na wyrazy, co powoduje, że często piszą rzeczownik łącznie z przyimkiem lub ze spójnikiem.

Umiejętność wyodrębniania sylab jest niezbędna do prawidłowego przebiegu nauki czytania i pisania.

Układanie zdań i rozdzielanie ich na wyrazy

a) pokazujemy dziecku kilka obrazków przedstawiających znane mu przedmioty i sceny, prosimy, by wybrało jeden i ułożyło o nim zdanie- opowiedzieć krótko o tym, co dzieje się na obrazku. Gdy dziecko niepoprawnie sformułuje zdanie- poprawiamy je i następnie informujemy dziecko, ze to zdanie rozdzielimy na wyrazy i będziemy układać klocki- tyle klocków, ile wyrazów w zdaniu. Początkowo przy wypowiadaniu zdania prowadzący układa klocki, dziecko je przelicza i mówi, ile jest wyrazów w zdaniu, a potem dziecko samo układa klocki.
b) Sztafeta wyrazowa- dzieci siedzą przy stole, na którym leży zestaw obrazków. Pierwsze dziecko bierze jeden z nich i formułuje o nim zdanie. Następnie powtarza pierwszy wyraz i przekazuje obrazek drugiemu dziecku. Dalej każde dziecko mówi po jednym wyrazie zdania i przekazuje obrazek dalej. Na koniec pierwsze dziecko mówi, ile wyrazów było w zdaniu.

Rozwijanie zdań i porównywanie liczby wyrazów w zdaniach.

Informujemy dziecko, że będziemy układać coraz dłuższe zdania. Pokazujemy obrazek dziecku i mówimy proste zdanie, np. „Mama gotuje” i kładziemy dwa klocki. Następnie „Mama gotuje zupę” i układamy drugi szereg z 3 klocków, potem „Mama gotuje pyszną zupę” i szereg z 4 klocków. Zadaniem dziecka jest przeliczenie, ile wyrazów jest w poszczególnych zdaniach. Następnie dziecko samo podaje coraz dłuższe zdania i układa szeregi z klocków.

Dzielenie wyrazów na sylaby z jednoczesnym stukaniem w rytm wypowiedzianych sylab.

Prowadzący ukazuje obrazki i dzieląc ich nazwy na sylaby  stuka ołówkiem o blat stołu. Dziecko postępuje w ten sam sposób. Początkowo prowadzący wykonuje czynność razem z dzieckiem, niekiedy parokrotnie, zwłaszcza przy wyrazach z trudnymi strukturami spółgłoskowymi.

Liczenie sylab.

Dzieci odkrywają obrazki położone ilustracją do dołu i układają je przy odpowiedniej liczbie sylab. Dziecko ma kartonik z cyframi 1, 2, 3, 4, w okienkach, które są szersze niż obrazki. Dziecko bierze do ręki obrazek, mówi sylabami jego nazwę. Przy wymawianiu sylab  dotyka kolejno cyfr na kartoniku, po czym zostawia obrazek pod cyfrą, przy której wymówiło ostatnią sylabę. (korale: ko- 1, ra-2, le- 3)

Porównywanie liczby sylab

Dzieci odkrywają obrazki, dzielą nazwy n sylaby i układają obrazki pod odpowiednimi wyrazami pod wspólnym kartonikiem. Dziecko, które odkryło najdłuższy wyraz zabiera po jednej kolejce wszystkie obrazki, a jeśli kilka dzieci ma tak samo długi wyraz - te dzieci losują jeszcze raz. Wygrany zabiera wszystkie obrazki.

Kończenie i zaczynanie wyrazów dwusylabowych.

Prowadzący pokazuje obrazek, mówi pierwszą sylabę, a dziecko drugą- następnie zmiana. Można parami i można zaproponować „mówienie w myślach”

Tworzenie wyrazów rozpoczynających się od podanej sylaby

Prowadzący bierze obrazki, nie pokazuje dziecku i mówi pierwszą sylabę. Dziecko dopowiada kolejno, stosuje się podpowiedzi typu „to jest owad z długimi nogami. Łapie muchy w swoją siec”. dobrze mieć kilka obrazków rozpoczynających się tą samą sylabą. Można prosić  o inne wyrazy rozpoczynające się dana sylabą.
Można zrobić loteryjkę - dwa komplety obrazków, prowadzący mówi pierwszą sylabę, dziecko odnajduje wyraz z ta sylabą i dostaje drugi do pary.

Sztafeta sylabowa.

Każdą kolejną sylabę wyrazu wypowiada inne dziecko, przy czym dzieci przekazują sobie obrazek przedstawiający dzielony na sylaby przedmiot. Ostatnie dziecko zatrzymuje obrazek i bierze kolejny z leżących ilustracją do dołu na stole obrazków.

Rozpoznawanie w wyrazie określonej sylaby i ustalanie miejsca jej położenia

Potrzebny jest zestaw obrazków zawierających w nazwie sylabę różnie usytuowaną w różnych wyrazach, np. ko - koszyk, jabłko, czekolada) oraz obrazki, których nazwa tej sylaby nie zawiera.
Dziecko ma kartonik odpowiadający długością czterem obrazkom. Informujemy, jaką sylabę ma rozpoznawać. Dziecko wyszykuje obrazki, których nawa zawiera tą sylabę i układa je - od lewej na początku, w środku kartonika - w środku i po prawej - na końcu. Jeśli są trudności - dziecko najpierw wyszukuje wyrazy z dana sylabą, a potem je układa na kartoniku. Może to być również odkrywanka, gdzie każde dziecko ma swój kartonik i układa odkryty obrazek w odpowiednim miejscu.

3. rozpoznawanie i wyodrębnianie głosek z wyrazów

na początku wyrazu łatwiej jest rozpoznać samogłoskę, która dodatkowo jest sylabą (Ola), natomiast na końcu wyrazu spółgłoskę.

TRUDNOŚCI:
- rozpoznawanie samogłosek nosowych ą i ę  (mylenie z a i e, nie są to czyste spółgłoski- dąb- domb, ząb- zomb)
- samogłoska y jako nieodłączna cześć spółgłoski
- spółgłoska ł utożsamiana z sąsiadującą samogłoską u lub o
- mylenie par sz-cz- ż i s-sz, c- cz, z-ż ponieważ w rozwoju mowy dziecka są one różnicowane najpóźniej
- różnicowanie par głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych i odpowiadających im liter b-p, d-t, g-k, w-f, z-s
-mylenie spółgłosek nosowych m i n

nie stosować wyrazów, w których pisownia głoski jest niefonetyczna (czołg, kiełbasa, pies)

spółgłosek nie wypowiadać sylabicznie

wybieranie obrazków, których nazwy rozpoczynają się od podanej głoski

potrzebny jest zestaw obrazków, z których cześć ma nazwy rozpoczynające się dana głoską. Na początku dziecko rozpoznaje samogłoskę z sylaby dwuliterowej zamkniętej (in-dyk, ar-buz), ponieważ z zamkniętej sylaby dziecku jest dość łatwo wyodrębnić obie głoski.
Mówimy dziecku, jaką głoskę ma wyodrębniać i dajemy kartonik 3-4 razy dłuższy od obrazków, a nad nim kartonik z odpowiednia literą. Podkreślamy, że jest to początkowa głoska wyrazu. Dziecko bierze obrazek, mówi nazwę i określa, jak jest pierwsza głoska i jeśli to szukana, kładzie obrazek na kartoniku.
Gra dobieranka, gdzie każde dziecko szuka obrazków z inną głoską. Obrazki leżą odwrócone na stole, dziecko odkrywa i sprawdza, czy to jego głoska. Jeśli tak - zabiera obrazek, a jeśli nie - zostawia odkryty. Może go zabrać dziecko, które szuka danej głoski przy swojej kolejce.

Rozpoznawanie nazwy obrazka na podstawie pierwszej głoski.

Obrazki z alfabetu ilustrowanego. Rozpoczynamy od wyrazów, które mają na początku samogłoskę lub spółgłoskę bez zbiegu literowego.
Do gry potrzebne są dwa zestawy. Jeden komplet rozdajemy dzieciom, a drugi ma prowadzący. Nie pokazując obrazka wypowiada głoskę, a dzieci sprawdzają, które z nich ma obrazek z nazwą rozpoczynającą się od danej głoski. Dostaje obrazek do pary.

Wydzielanie pierwszej głoski z nazwy obrazka.

Prowadzący mówi nazwę obrazka, a dziecko mówi pierwszą głoskę.

Dobieranie par obrazków, których nazwy rozpoczynają się taką samą głoską

Obrazki dobrane tak, aby były dwa różne rozpoczynające się tą samą głoską (płot - parasol).
Prowadzący rozdaje jeden komplet dzieciom, a drugi eksponuje po kolei. Dzieci podają pierwszą głoskę nazwy eksponowanego obrazka, a następnie wyszukują obrazek przedstawiający przedmiot rozpoczynający się tą samą głoską.
Odkrywana - jeden komplet obrazkiem do dołu na stole, drugi mają dzieci. Pierwsze dziecko odkrywa obrazek, mówi nazwie wyodrębnia pierwszą głoskę. Kto ma obrazek o nazwie rozpoczynającej się tą samą głoską, podaje ją i otrzymuje obrazek do pary.

Podawanie wyrazów rozpoczynających się od danej głoski.

a) losujemy kartonik z literą i dzieci podają wyrazy po kolei o nazwach rozpoczynających się dana głoską
b) „co okręt wiezie?” - przedmioty na literę… rzucamy woreczek do dziecka, dziecko mówi wyraz i rzuca woreczek do innego dziecka

Wybieranie obrazków, których nazwy kończą się określoną głoską

Nie można tu rozpoznawać głosek b, d, g, z, ż, dz, bo nie wymawia się ich na końcu wyrazu. Nie mogą być też nazwy, w których pisownia jest niezgodna z wymową (jak p to nie chleb, jak k to nie czołg)

Rozpoznawanie nazwy obrazka na podstawie ostatniej głoski

Prowadzący podaje głoskę, a dziecko odszukuje obrazek, którego nazwa kończy się daną głoską.

Wydzielanie ostatniej głoski z nazwy obrazka.

Prowadzący wypowiada nazwę obrazka, a dziecko wyodrębnia ostatnią głoskę.

Rozpoznawanie, w którym wyrazie określona głoska znajduje się na początku, a w którym na końcu

Zestaw obrazków stanowiących pary typu mak-kot, lis-ser, kos-sroka.
Pokazujemy parę i mówimy, ze jest tu ta sama głoska - w jednym na początku, a w drugim na końcu wyrazu. Zadaniem dziecka jest rozpoznać, w którym wyrazie jest początkowa, a w którym końcowa. Po rozpoznaniu dziecko kładzie obrazek z pierwszą głoską po lewej stronie kartonika, a z końcową po prawej. Można dać koperty z obrazkami i wtedy dziecko robi samodzielnie.

Dobieranie par obrazków, w których nazwa drugiego rozpoczyna się tą samogłoską, jaką kończy się  nazwa pierwszego.

Dzielimy na dwa - początkową i końcową. Jeden komplet na stole, drugi rozdajemy dzieciom, najpierw dzieci rozpoznają pierwszą głoskę i szukają obrazków, których nazwy kończą się na  daną głoską. Można też zrobić domino typu słup- pajac- cebula- aparat- tort- tunel- lalki…( wyrazy muszą być dobrane tak, że żadna para głosek krańcowych nie powtarza się i całość można ułożyć w zamknięty łańcuch)

Rozpoznawanie samogłosek w wyrazach jednosylabowych.

Obrazki o nazwach jednosylabowych z samogłoską wewnątrz.
Dziecko ma kartonik, nad nim samogłoskę, mówi nazwę obrazka i jeśli dana samogłoska występuje, kładzie obrazek na końcu kartonika. Przy problemie prowadzący mówi wyraz przeciągając samogłoskę, a jeśli dalej nie podaje dwa wyrazy np. kot i lew i pyta, w którym słychać ta samogłoskę.
Może to być odkrywanka. Dzieci rozpoznają każde inną samogłoskę. Pierwsze dziecko odkrywa obrazek, określa samogłoskę i jeśli to jego – zabiera obrazek, jeśli nie- zostawia odkryty i bierze go przy swojej kolejce dziecko, któremu ten wyraz pasuje.

Rozpoznawanie głosek wewnątrz wyrazów o różnej liczbie sylab.

Zestaw obrazków o nazwach zawierających daną głoskę w środku i różnej liczbie sylab. Podaną głoskę dziecko powinno rozpoznawać w całym wyrazie, nie wydzielając z niego kolejnych głosek.

Rozpoznawanie określonej głoski położonej w dowolnym miejscu wyrazu.

Dziecko otrzymuje zestaw obrazków, których nazwy zawierają daną głoskę w różnym położeniu i pod kartonikiem z literą układa wyrazy daną głoską

Różnicowanie głosek.

Zestaw obrazków rozpoczynających się różnymi głoskami, ale bez takich, gdzie te głoski są równocześnie ( s-sz, sowa- szusy). Kładziemy dwa kartoniki z literami, a dziecko segreguje obrazki.

Określanie miejsca położenia w wyrazie rozpoznanej głoski.

Podobnie jak poprzednio, ale dziecko kładzie na kartoniku z prawej, lewej lub w środku w zależności od położenia danej głoski

Rozpoznawanie głoski powtarzającej się w wyrazach.

a) obrazki tak dobrane, by głoska powtarzała się więcej niż raz oraz kartoniki w liczbie wyrazów w ćwiczeniu, a także kartoniki na których jest wypisana litera odpowiadającą głosce. Dziecko wie, jaką głoskę ma rozpoznawać i ze jest ona w wyrazach więcej niż raz. Dziecko rozpoznaje głoski i kładzie wyraz na kartoniku b)
b) kartoniki z literami napisanymi raz, dwa, trzy. Dziecko szuka wyrazy i układa pod odpowiednim kartonikiem

dokładniejsze określanie położenia głoski w wyrazie

dwa etapy: 1. wyodrębnianie sylab i określenie, w której sylabie jest dana głoska. 2. określenie położenia głoski w sylabie.


BIBLIOGRAFIA:
1. Spionek H., Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne, PWN, Warszawa 1973
2.Irena Czajkowska, Kazimierz Herda, Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole : poradnik dla nauczyciela, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1998
3.Teresa Gąsowska, Zofia Pietrzak-Stępkowska. Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, WSiP, 1994