Budowanie poczucia własnej wartości

Warunkiem prawidłowego rozwoju dziecka jest bezpieczny dom i kochająca rodzina. Bezwarunkowa miłość daje dziecku pewność, że będzie kochane pomimo złych ocen w szkole albo przegranej w konkursie. Kontakt fizyczny, jak przytulanie i głaskanie, a także zainteresowanie problemami i sprawami wzbudzają zaufanie do rodziców oraz budują świadomość, że w razie problemów maluch będzie miał wsparcie z ich strony.

Poprzez informacje zwrotne od rodziców (reakcje na konkretne sytuacje) dziecko buduje obraz siebie. Jednym z ważniejszych elementów w samoocenie jest dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron. Codzienny dialog z dzieckiem nie tylko sprawi, że maluch będzie mógł odkrywać siebie, ale też pozwoli Ci na obserwację jego zdolności oraz predyspozycji. To z kolei ułatwi na podjęcie odpowiednich kroków w celu skutecznego motywowania dziecka oraz budowania pewności siebie.

Krytyka i pochwały

Ocenianie dziecka przy okazji różnych sytuacji wskazuje mu jego cechy pozytywne i negatywne. Prawidłowo przekazywane informacje zwrotne to takie, które podkreślają konkretne aspekty zachowania, a nie wartościują cały charakter dziecka. Nazywaj to, co widzisz w danym momencie. Nie mów „Jesteś niegrzeczny” - dla dziecka jest to informacja, że po prostu taki ma charakter. „Postąpiłeś niegrzecznie, zabierając bratu zabawkę” informuje go, jaką czynność wykonał źle i co może w sobie poprawić.

To istotne rozróżnienie w procesie budowania pewności siebie u dziecka. Jeśli maluch zawsze słyszy, że „Jest nieśmiały”, sam zaczyna siebie tak postrzegać. Przez to staje się lękliwy i mniej skłonny do np. zawierania nowych znajomości. Z kolei chwalenie za konkretne zachowania, cechy i umiejętności wzmacniają w dziecku pozytywne nastawienie oraz utrwalają dobre nawyki i zachowania.

Kolejna ważną rzeczą, zwłaszcza przy krytyce, jest porównywanie do innych. Uczy ono niezdrowej rywalizacji albo powoduje niechęć do podejmowania wyzwań (skoro dziecko i tak jest „gorsze” niż koledzy). Konstruktywna krytyka bez porównywania do osiągnięć kogoś innego zachęci dziecko do wyciągnięcia wniosków z niepowodzeń i do pokonywania własnych słabości.

Zobacz też: Myślenie krytyczne kluczową kompetencją przyszłości

Nauka samodzielności i akceptacja błędów

Nie wyręczaj dziecka w wykonywaniu zadań, ale pozwól samemu mierzyć się z wyzwaniami. Dziecko poczuje większą satysfakcję z zadania wykonanego samodzielnie (albo z minimalną pomocą dorosłego), co z kolei wzbudzi w nim chęć do dalszych działań.

Więcej o kształtowaniu samodzielności: 4 kroki do samodzielności przedszkolaka

Z drugiej strony, nie stawiaj dziecku poprzeczki zbyt wysoko. Bardzo surowa dyscyplina i bezwzględne dążenie do perfekcjonizmu wzbudzają w dziecku frustrację i złość, jeśli nie może sprostać wymaganiom. To z kolei rodzi lęk przed kolejnymi niepowodzeniami oraz spadek motywacji.

Pozwól maluchowi uczyć się na błędach. Nie poprawiaj i nie udoskonalaj tego, co wykonało dziecko. Możesz mu wskazać, jak następnym razem poprawić zadanie, żeby było jeszcze lepsze, jednocześnie okazując dumę i zadowolenie z tego, co już teraz osiągnął. Jednak całkowite przemodelowanie sytuacji albo rzeczy jest dla niego sygnałem, że zadanie zostało wykonane źle.

Jeśli natomiast dziecko popełni jakiś błąd - pomóż mu zaakceptować porażkę. Pokaż, jak wyciągnąć wnioski z niepowodzeń i zachęć do dalszych prób. W ten sposób dziecko uzna je za dobrą naukę do tego, jak następnym razem postąpić lepiej.

Umożliwianie poznania świata

Oczywiście, jako rodzic musisz chronić dziecko przed zagrożeniami oraz być czujnym. Jednak ciągłe komunikaty „Uważaj! Nie idź, nie dotykaj tego, nie biegnij, nie wchodź, to niebezpieczne!” - zabijają dziecięcą ciekawość poznawczą.

Może zainteresuje Cię też: Jak motywować dziecko do nauki?

Dziecko, któremu nie można się pobrudzić, spróbować, poczuć (w granicach bezpieczeństwa), staje się lękliwe i nie ma zaufania do siebie, swoich zdolności i intuicji. W przyszłości nie podejmie się nowych zadań z obawy przed potencjalnym zagrożeniem. Z kolei brak różnych doświadczeń nie nauczy go radzenia sobie z błędami, a przez to każdą porażkę będzie postrzegać jako przekreślenie szans na sukces w dalszej przyszłości.

Codzienna obserwacja dziecka umożliwi Ci zauważenie jego możliwości i predyspozycji. Warto zastanowić się wspólnie z maluchem nad dodatkowymi zajęciami, w których może je rozwijać. Rozwijanie zdolności oraz pasji ma bardzo duże znaczenie dla budowania pewności siebie. Wzmacnia jego poczucie własnej wartości i wiary w swoje siły w konkretnej dziedzinie. Natomiast każdy kolejny sukces powoduje, że wzrasta motywacja do dalszych działań i zdobywania nowych doświadczeń.

Przeczytaj: Zajęcia dodatkowe dla przedszkolaka. Na co warto zapisać dziecko?