Dlaczego baśnie?

Nie wszyscy o tym wiedzą, ale wiele znanych nam baśni w wersji oryginalnej było przeznaczonych dla dorosłych. Współcześnie często uznaje je się za zbyt okrutne i brutalne, by opowiadać je dzieciom. Tradycyjne baśnie miały być uniwersalne, opowiadając o problemach i etapach dojrzewania znaczących dla każdej jednostki. Dlatego, nawet w wersji okrojonej, są tak ważne dla rozwoju dziecka.

Baśń to zbiór symboli, często ujętych w opisach ludzi, miejsc i zjawisk fantastycznych. Jej elementy wspomagają procesy rozwoju dziecka i pogłębiania kontaktu ze światem zewnętrznym oraz wewnętrznym.

Baśnie pozwalają na uporządkowanie wiedzy o rzeczywistości. Umożliwiają zorientowanie się w trudnościach oraz pokazują możliwe rozwiązania problemów. Pokazują, że pewne uczucia, lęki i marzenia są wspólne dla wielu osób. Poprzez bardzo czytelny podział na dobro i zło, baśnie pomagają budować system wartości, a także rozwijają wrażliwość moralną. 

Czytanie baśni pozwala też na rozwój wewnętrzny dziecka. Pomagają nazwać konkretne uczucia oraz je porządkować, jak również wskazują pozytywne wzorce zachowań. Pobudzają wyobraźnię i ciekawość świata. Dodatkowo poprzez pokazywanie związków przyczynowo-skutkowych, uczą logicznego myślenia.

Szczególnie ważną rolę mają pozytywni bohaterowie baśni. Poprzez utożsamianie się z nimi, dzieci przeżywają przygody przedstawione w baśniowej krainie, porządkują zdobyte informacje oraz nabierają doświadczenia. Dzięki temu w momencie napotkania trudności w rzeczywistości, mają więcej odwagi w pokonywaniu problemów. Utożsamianie się z bohaterem sprawia też, że dziecko pragnie przeżywać niezwykłe przygody - jest otwarte na świat, na nowe zjawiska i ludzi.

Może zainteresuje Cię też: Czy dzieci w wieku przedszkolnym powinny używać nowych technologii?

Rola ilustracji baśni

Dla dzieci w wieku przedszkolnym równie ważne co treść są ilustracje. Mają one duże znaczenie nie tylko dlatego, że ułatwiają wyobrażenie sobie opisywanych sytuacji. Ilustracje wpływają na psychikę dziecka, jak również na wychowanie estetyczne.

Ilustracje wzmacniają przeżycia towarzyszące zapoznawaniu się z tekstem. Wpływają na rozwój procesów poznawczych: na wyobraźnię, intelekt, uczucia. Mogą być też w pewnym sensie rozszerzeniem do tekstu: poszerzać wiedzę o przedstawionym świecie, rozbudzać zainteresowania konkretnymi elementami. Oprócz tego ilustracje mają możliwość terapeutycznego oddziaływania.

Warto też zaznaczyć, że ilustracje są na ogół wprowadzeniem dziecka w świat sztuki. Kształtują jego nastawienie twórcze oraz gust. Dlatego ważne jest dobranie baśni nie tylko pod kątem historii bliskich dziecku, ale też sposobu zilustrowania. Obrazy, które operują symbolem i aluzją uaktywniają procesy intelektualne. Przy czym ważne jest dobranie poziomu skomplikowania ilustracji do wieku dziecka - np. deformacja również uaktywnia procesy takie jak porównywanie, abstrahowanie, ale młodszym dzieciom może przeszkadzać w odbiorze tekstu przez zbyt duży poziom skomplikowania.

Jak czytać dzieciom?

Zapoznawanie dzieci z książkami już od najmłodszych lat ma duże znaczenie dla ich późniejszej umiejętności skupiania się na historii. Dlatego głośne czytanie ma ogromną wartość: uczy dbałości o język, rozwija słownictwo. Dziecko, przez wsłuchiwanie się w intonację, uczy się wartości emocjonalnych konkretnych słów.

Zobacz również: Czytanie - kluczowa umiejętność w życiu malucha

Czytanie na głos jest też momentem budującym więź między rodzicami a dzieckiem - zwłaszcza, kiedy czytanie stanie się rytuałem. Jeśli pokażemy maluchowi, że jest to czas zarezerwowany tylko dla niego, poczuje się ważny i wyjątkowy. Czytanie będzie kojarzyło mu się z czymś przyjemnym: z chwilą relaksu i wspólnego przeżywania przygód. Dodatkowo przytulanie się w trakcie czytania, bliskie leżenie, pozwala na zaspokojenie potrzeby dotyku dziecka i będzie ważnym elementem w jego rozwoju emocjonalnym.

Pamiętaj o kilku zasadach czytania baśni:

• przed rozpoczęciem zastanów się, czy książka jest wartościowa dla rozwoju dziecka oraz czy jest dostosowana do jego poziomu rozwoju - zarówno pod względem treści, jak i ilustracji;
• pozwól dziecku na zadawanie pytań, na komentowanie historii - we wspólnym czytaniu chodzi o to, by razem z dzieckiem przeżywać historię, wczuć się w opowieść. Zwracaj uwagę, co zainteresowało dziecko, jakie emocje w nim wywołało - jest to dla Ciebie istotna wskazówka co do etapu jego rozwoju oraz zainteresowań.

• tłumacz niezrozumiałe słowa - gestem lub kilkoma prostymi synonimami. Jeśli masz problem z wytłumaczeniem jakiegoś terminu, nie bój się sięgnąć po słownik. Budujesz w ten sposób w dziecku nawyk sięgania do tego typu źródeł oraz poszerzasz jego wiedzę.
• czytaj codziennie - choć na początku może być to trudne, po jakimś czasie wyrobisz w dziecku umiejętność skupienia się na tekście. Możesz zacząć od tworzenia rytuału (np. czytania dziecku baśni codziennie przed snem albo rano) - po jakimś czasie nawet spontaniczne czytanie będzie dla dziecka łatwiejsze.

Sprawdź też: Bajki terapeutyczne dla dzieci