Dlaczego wychowanie dziecka w Szwecji jest łatwiejsze niż w Polsce?
Jeśli w Szwecji dziecko zachoruje, rodzic zgłasza to pracodawcy i po prostu zostaje z nim w domu. W ciągu roku ma prawo do takich 120 dni. Jakie jeszcze ułatwienia mają szwedzcy rodzice?
1. Urlop macieżyński i tacierzyński
Po urodzeniu dziecka, rodzice mogą skorzystać z 480 dni płatnego urlopu (w Polsce to 52 tygodnie, czyli 364 dni). Czas ten opiekunowie mogą dzielić między sobą w dowolnych ilościach, np. mama 40 proc., tata 60 proc., ale 90 dni jest zarezerwowanych dla każdego z rodziców z osobna. Oznacza to, że np. matka może skorzystać maksymalnie z 390 dni urlopu, bo 90 dni ojca jest nieprzekazywalne. Z urlopu można skorzystać na przykład podczas wakacji czy ferii, dopóki dziecko nie ukończy 12 lat (przy zastrzeżeniu, że między 4. a 12. rokiem życia dziecka można wykorzystać max. 90 dni, reszta, jeśli nie została wykorzystana, zanim dziecko skończyło 4 lata – przepada).
Co istotne, urlop ten dotyczy nie tylko pracujących rodziców. Podstawowa kwota należy się także tym, którzy – aby być z dzieckiem – robią przerwę w studiowaniu lub, jako bezrobotni, zawieszają na ten czas aktywne szukanie pracy.
2. Urlop na dziecko
Kiedy dziecko zachoruje, rodzic powiadamia o tym pracodawcę i zostaje w domu. Wolny dzień można wziąć też np. na wizytę z dzieckiem u dentysty. Urlop na opiekę nad dzieckiem wynosi 120 dni w ciągu roku i nazywa się att vabba (VAB to skrót od vård av barn, dosłownie opieka nad dzieckiem). W niektórych miesiącach dzieci chorują częściej niż w innych, np. potoczna nazwa lutego w Szwecji to Vabruari zamiast Februari (luty po szwedzku). Wtedy najczęściej można usłyszeć, że ktoś jest nieobecny w pracy, gdyż „vabbuje”.
3. Opieka w godzinach pracy rodziców
System szkolny i przedszkolny jest skonstruowany w taki sposób, aby rodzice małych dzieci mogli spokojnie zdążyć dojechać do pracy, przepracować 8 godzin i odebrać dzieci z przedszkola czy szkoły. Dlatego przedszkola otwarte są przez mniej więcej 10 godzin, zwykle od 7 rano do 17.30. Tak samo ze szkołą. Po skończonych lekcjach dzieci w młodszych klasach mają możliwość skorzystania z tzw. fritids, czyli mają zorganizowany przez pedagogów wolny czas. Fritids działa od godziny 7 rano do momentu rozpoczęcia lekcji, a później po lekcjach do 17.30. Przez ten czas oraz w przedszkolu, i w szkole dzieci otrzymują pełne wyżywienie, 2-3 posiłki i przekąski typu owoce.
Przedszkola i fritids realizują opiekę dla dzieci także w trakcie ferii, przerw okołoświątecznych i w wakacje, jeśli rodzice nie mają odpowiedniej ilości urlopu, by w każdy wolny od szkoły czas zostać z dziećmi w domu.
4. Miejsca do zabawy w muzeach, bibliotekach, parkach
Prawie wszystkie muzea, galerie i w biblioteki są powiązane tematycznie plac zabaw dla dzieci. W każdej chwili można sobie zrobić przerwę podczas oglądania eksponatów czy obrazów i zaproponować maluchom zabawę. Np. w Muzeum Techniki w Sztokholmie na plac zabaw przeznaczono ogromną halę. Jest w niej duża zjeżdżalnia, labirynty, miejsce do tańczenia, do wspinaczki, do symulowanych zjazdów narciarskich itp. W Muzeum Policji dzieci mogą przebierać się za policjantów i jeździć samochodzikami po specjalnie przygotowanych „ulicach”, a w muzeum morskim zrobić sobie elektroniczny tatuaż wilka morskiego. W bibliotekach zwykle są miejsca inspirowane książkami dla dzieci, gdzie np. można wspiąć się na konia, który wygląda jak z książki o Pippi. Muzea i galerie oferują również warsztaty dla dzieci, podczas których można np. malować na sztalugach, tkać, robić tabliczki z hieroglifami. Dzięki tym miejscom wizyta w muzeum czy galerii nie jest nudna dla dzieci, przeciwnie: dobrze się bawią i mają szansę zainteresować się czymś nowym.
Place zabaw w parkach i na osiedlach mieszkaniowych to norma, niektóre z nich zrobione są z dużym rozmachem. Nawet w kościołach są kąciki zabaw. Myślenie o potrzebach dzieci widać w każdej przestrzeni publicznej.
Sprawdź również: Bezsenność u dzieci. Nie bagatelizuj problemu!
5. Darmowa opieka zdrowotna i dentystyczna
Ochrona zdrowia dla dzieci mieszkających Szwecji jest bezpłatna. Rodzice nie płacą więc za wizyty u lekarza, dentysty, a nawet za okulary. Granica wieku, do kiedy przysługuje bezpłatna opieka, może nieznacznie różnić się w zależności od regionu Szwecji, ale np. w Regionie Sztokholmskim jest to 20 lat, jeśli chodzi o wizyty lekarskie, 23 lata, jeśli chodzi o stomatologa, i 19 lat, jeśli chodzi o przysługujące darmowe okulary czy szkła kontaktowe.
Dużym ułatwieniem jest to, że rodzice nie muszą sami prowadzić kalendarza kontrolnych wizyt lekarskich czy dentystycznych, robią to za nich przychodnie, które po prostu przysyłają do domu zawiadomienia, że danego dnia rezerwują czas np. na przegląd dentystyczny.
Sprawdź także: Wychowanie seksualne dzieci. Kiedy rozpocząć naukę o związkach międzyludzkich?