Zobaczę, dotknę, poznam, czyli rola wycieczek przyrodniczych w edukacji przedszkolnej

Wycieczki przyrodnicze dla dzieci w wieku przedszkolnym posiadają nieocenione walory poznawcze. Maluchy zafascynowane odkrywaniem nowych miejsc, całkowicie zanurzają się w przygodzie, a zdobywanie wiedzy staje się naturalną jej częścią. Wycieczka do ZOO uczy biologii, zaspakajając naturalną ciekawość dzieci. Jest też okazją do zobaczenia niespotykanych na co dzień ptaków i zwierząt. Przemierzając alejki w ogrodzie zoologicznym maluchy mają okazję oglądać z bliska zwierzęta, zapoznając się z ich wyglądem i trybem życia. Ogród zoologiczny jest niemalże magicznym miejscem dla dzieci, a jednocześnie skarbnicą wiedzy przyrodniczej całego świata. Nie tylko dostarcza nowych wrażeń i radości, ale także wzbogaca wiedzę przedszkolaków na temat życia dzikich zwierząt z różnych regionów świata. Żadna teoria nie zastąpi wiedzy zdobytej podczas obserwowania, w jaki sposób zwierzęta przystosowują się do życia w różnych środowiskach.

Wycieczka do ogrodu botanicznego staje się niezapomnianą lekcją przyrody. Dzieci nie tylko spędzają czas w pięknym miejscu, ale także mają okazję poznania wielu wyjątkowych gatunków drzew, krzewów czy pachnących kwiatów. Maluchy chłoną wiedzę wszelkimi zmysłami, mogą nie tylko zobaczyć,  dotknąć czy powąchać. Odwiedziny ogrodów botanicznych dają możliwość poznania bogactwa flory nie tylko Polskiej, ale i z innych części świata.

Bezpośredni kontakt z przyrodą sprawia, że wiadomości zdobyte podczas wycieczki na trwale zapiszą się w pamięci dzieci.

Obserwuję, opiekuję się, wyhoduję i… zjem, czyli rola otoczenia przyrodniczego przedszkola

Niebagatelnym pomysłem okazuje się zorganizowanie na terenie przedszkola ogródka warzywnego z mini szklarnią. Dzięki temu dzieci mogą cały rok obserwować wegetację roślin oraz samodzielnie wykonywać czynności ogrodnicze. Obserwacje przyrody, prowadzenie doświadczeń oraz zabawy badawcze to najlepsza lekcja przyrody. Dodatkową atrakcją dla dzieci jest wykorzystanie zebranych plonów z przedszkolnego ogródka podczas zajęć kulinarnych, np.  „Wesoła kanapka”, „Jemy warzywa i owoce” czy „Sałatka warzywna”.

Narysuję, zaśpiewam, wszystko wiem, czyli wpływ konkursów na świadomość przyrodniczą przedszkolaka

Rywalizacja okazuje się skutecznym bodźcem w rozwijaniu umiejętności i poszerzaniu wiedzy. Rozbudzone podczas udziału w konkursach zainteresowania, mogą być realizowane w różnych aspektach.

Konkursy o tematyce przyrodniczo – ekologicznej mogą przybierać zróżnicowaną formę. Nie zawsze musi to być nudny test wiedzy. Duże zainteresowanie wśród uczestników wzbił quiz ekologiczny z wykorzystaniem tablicy interaktywnej z programem „Parki Narodowe i inne formy ochrony przyrody w Polsce”. Do głównych celów quizu należało: poszerzenie wiadomości dotyczących środowiska leśnego i rozbudzenie więzi z przyrodą leśną, nabywanie przekonania o potrzebie ochrony lasów, poznanie zasad prawidłowego zachowywania się w lesie. Innym ciekawym konkursem z zakresu przyrody i ekologii jest segregacja opadów na czas przy pomocy tablicy magnetycznej. Jest to jednoczesne sprawdzenie  wiedzy w teorii oraz zręczności. Równie ciekawą formą rywalizacji jest konkurs plastyczny. Z jednej strony dzieci mają okazję, aby wykazać się zdolnościami plastycznymi,
a z drugiej strony poszerzają wiedzę z zakresu ekologii i przyrody, dobierając odpowiednią tematykę. W celu uatrakcyjnienia konkursu, można do zabawy włączyć rodziców, co z pewnością pozytywnie  wpłynie na świadomość ekologiczną nie tylko dzieci, ale także ich opiekunów. Niebagatelny okazuje się też pomysł promowania postaw ekologicznych podczas konkursu piosenki, który można zatytułować np. „Eko przedszkolaki”. Wszystkie rodzaje konkursów nie tylko sprzyjają pogłębianiu wiedzy ekologicznej i przyrodniczej, ale także rozwijają różne zainteresowania dzieci, przyczyniając się jednocześnie do odkrywania i promowania małych talentów.

Obiektyw zbliża do przyrody, czyli o roli konkursu fotograficznego w edukacji przyrodniczej dzieci i ich rodziców

Konkurs fotograficzny skierowany do przedszkolaków już z założenia odbiorcą czyni również rodziców. Zakres konkursu powinien być tak doprecyzowany, aby zmobilizował dzieci i rodziców do częstszego obcowania z naturą. Za przykład niech posłuży konkurs „Las w obiektywie” – służy on popularyzowaniu wśród przedszkolaków i ich rodziców wiedzy na temat środowiska leśnego.

Chodźmy w las, czyli jak zajęcia w terenie potwierdzają nabytą teorię

Teoria przekazywana dzieciom podczas zajęć często jest nich abstrakcją. Wiadomo, że rzeczy znane szybciej zapadają w pamięć. Z tego względu należy dołączyć wszelkich starań, aby maluchy mogły poznać, zobaczyć czy dotknąć tego, o czym się uczą. Nieocenioną wartość w tym względzie mają wyjścia w teren. Ucząc dzieci o lesie warto nawiązać kontakt z najbliższym Nadleśnictwem. Zajęcia edukacyjne w izbie leśnej są o wiele bardziej atrakcyjne niż zajęcia w przedszkolu. Podczas wycieczki do lasu mają możliwość rozwijania wrażliwości i empatii w stosunku do zwierząt. O wiele łatwiejsza staje się też nauka o budowie drzew czy o ich znaczeniu dla przyrody. Bezpośrednie zetknięcie z danym ekosystem jest nie tylko teoretycznym wykładem, ale przede wszystkim praktyką
i eksperymentem dla małych  uczniów.

Żywa lekcja przyrody, czyli co ma do powiedzenia dzieciom ekspert

Kiedy do przedszkola przychodzi ekspert z danej dziedziny, jest on dla maluchów o wiele bardziej wiarygodny niż wychowawca. Dodatkowo taka wizyta jest niemałą atrakcją. Realizując cele edukacji przyrodniczej warto więc zaprosić na zajęcia na przykład leśnika, sokolnika czy weterynarza. Leśnik w ciekawy sposób opowie o swojej pracy, przybliżając jednocześnie dzieciom wiadomości na temat życia zwierząt w lesie. Wizyta sokolnika wraz z ptakami pozwoli zobaczyć przedszkolakom różnice pomiędzy poszczególnymi gatunkami oraz zapoznać się z ich unikalnymi umiejętnościami, jak na przykład „bezszelestny lot sowy”. Taka ekscytująca lekcja przyrody, kiedy dzieci widzą żywe ptaki, z całą pewnością pozostanie w pamięci maluchów na długo. Podczas spotkania z weterynarzem dzieci mogą zapoznać się miedzy innymi z zawartością torby lekarskiej, sprzętem oraz strojem lekarza weterynarii. Tego typu zajęcia uwrażliwiają dzieci na potrzeby zwierząt oraz pomagają poznać świat przyrody.

Dobry sprzęt, dobra praktyka, czyli o roli pomocy naukowych w przedszkolnej edukacji przyrodniczej

Korzystanie z tradycyjnych pomocy dydaktycznych, takich jak: lupa, mikroskop, lornetka, zestaw małego przyrodnika, rozbudza ciekawość poznawczą. Pozwala także doskonalić umiejętność obserwacji przyrody ożywionej i nieożywionej oraz rozwijać zainteresowania przyrodnicze. Dzieci dzięki tym pomocom mogą obserwować przyrodę, prowadzić doświadczenia  i zabawy badawcze.

Nie wszystko można pokazać, czyli rola innowacyjnych rozwiązań technologicznych w przedszkolnej edukacji przyrodniczej

Wykorzystanie tablicy interaktywnej podczas zajęć przyrodniczych w przedszkolu daje niegraniczone możliwości. Nowatorskie metody pracy pozwalają dzieciom przyswajać wiedzę, doskonalić umiejętności, rozwijać się twórczo, wyrażać ekspresję, a przede wszystkim poznawać wybrane gatunki roślin i zwierząt. To, czego nie możemy pokazać dzieciom bezpośrednio, znajdzie swój substytut podczas zajęć z tablica interaktywną. Dzięki nowym technologiom komputerowym dzieci przyswajają treści przyrodnicze, opierając się na planszach ekologicznych składających się z animacji dźwiękowych, komentarzy i tekstów. Dorysowywanie własnych rozwiązań, możliwość podkreślania wybranych zagadnień lub ich zakrywani, daje możliwość nauczycielowi przeprowadzenia ciekawych zajęć, co pociąga za sobą zaangażowanie w aktywne uczestnictwo dzieci. Przedszkolaki korzystając ze sprzętu multimedialnego, rozwijają spostrzegawczość i logiczne myślenie, kształtują pomysłowość i wyobraźnię, ćwiczą pamięć i koncentrację. Bogata baza dydaktyczna służy do prowadzenia zabaw dydaktycznych, doświadczeń i eksperymentów oraz rozwijania indywidualnych zainteresowań.

Ucząc dzieci w wieku przedszkolnym przyrody należy wychodzić poza schematy edukacyjne, stwarzając dziecku optymalne warunki do rozwoju. Należy przy tym pamiętać jak ogromna jest waga tegoż przedmiotu: nauczając przedmiotów przyrodniczych od wieku przedszkolnego, kształtujemy w dzieciach nie tylko  narzędzia niezbędnie do zrozumienia otaczającego świata, ale także podstawy oceny dobra i zła, co później rzutuje na wybory młodych ludzi.

Autor: Agnieszka Dubaj