Gimnastyka mózgu P. E. Dennisona
Żyć znaczy ruszać się, a jak twierdzi P. E. Dennison „ruch jest drzwiami do uczenia się.” Zaobserwował on, że niektóre ruchy wywierają zbawczy wpływ na dzieci i opierając się na tym stworzył kanon podstawowych ćwiczeń, które nazwał gimnastyką mózgu. Jest to program rozwoju ruchowego, ukierunkowany na łatwe uczenie się dzieci i na stymulowanie ich rozwoju.
To także program aktywizacji układu nerwowego i uwalniania od stresu. Zaletą tej metody jest to, iż jej stosowanie wcale nie jest ani praco - ani czasochłonne. Gimnastyce mózgu wystarczy poświęcić dosłownie kilkanaście minut dziennie, by w krótkim czasie osiągnąć wymierne, zauważalne rezultaty.
Metoda ta pokazuje jak się ruszać, aby w pełni uaktywnić nasze możliwości uczenia się. „Do uczenia potrzebny jest ruch. Ruch pobudza i aktywuje wiele naszych możliwości umysłowych. Integruje i zakotwicza w naszych sieciach neuronowych nowa informację i doświadczenia. Jest konieczny dla wszystkich działań, poprzez które wyrażamy i określamy nasze uczenie się, nasze rozumowanie i nas samych.”
Każdy ruch jest czuciowo – ruchowym wydarzeniem, połączonym z osobistym rozumieniem fizycznego świata; świata, z którego pochodzi całe nasze uczenie się. Ruch głowy ustawia narządy zmysłów (oczy, uszy, nos i język) w stan gotowości na przyjęcie informacji z otoczenia. Delikatne ruchy oczu umożliwiają widzenie z odległości, doświadczenie trójwymiarowości, poczucie tego, co znajduje się na obwodzie pola widzenia, skupienie wzroku na małych literach na stronie. Precyzyjne ruchy rąk pozwalają nam na dotykanie i przekształcanie świata. Ruch umożliwia nam wyłonienie zapachów, które staną się kluczem do przywołania z pamięci wydarzeń lub dźwięków tworzących wewnętrzne obrazy potrzebne dla naszego poczucia bezpieczeństwa, rozumienia. Ruch pozwala nam doświadczyć wiatru na twarzy po to, aby się dowiedzieć o jego istnieniu. Odciśnięta na mięśniowo – pamięciowej strukturze naszego ciała jest nie tylko wiedza o tym, jak usiąść, stać, chodzić i biegać, ale też o tym, gdzie się znajdujemy w przestrzeni i jak poruszać się, jak tworzyć coś pięknego i znakomitego w czasie wykonywania tych czynności. Aby być zrozumiałym, ruch twarzy umożliwia wyrażanie radości, smutku, złości i miłości.
Każda liczba i litera ma swój przypisany ruch, posiada wyczuwalny i odciśnięty na strukturze mięśniowej kształt, który może być powtórzony i doskonalony przez ruch pisania. Dzięki wieloletnim doświadczeniom jesteśmy w stanie bawić się, uwalniać rozumienie od dawnych skojarzeń i tworzy nowe. Poprzez ruch możemy zmienić w słowa i działania nasze myśli i emocje i wzbogacić świat naszymi twórczymi myślami. Oprócz podawania ciału i umysłowi czegoś nowego i ciekawego, nad czym mogą one pracować, musimy również dać im odpowiednie paliwo i ochronę, które są potrzebne do tego, aby ciało i umysł mogły prosperować. Woda jest dla uczenia się magicznym eliksirem – wspomaga uczenie się. Posiadanie „pod ręką” wody w butelkach ułatwia regularne picie małymi łykami i utrzymuje ciało nawodnionym i pracującym z optymalną efektywnością.
Uczenie się samo w sobie jest częścią w pełni satysfakcjonującego życia i powinno zajmować w nim ważne miejsce od niemowlęctwa do starości. Ćwiczenia ruchowe integrujące półkule mózgowe są efektywne, ważne, zdroworozsądkowe i niefarmakologiczne. Jest to opcja, która w znacznym stopniu wspomaga uczenie się na przestrzeni całego życia. Kiedy już zaczniemy wykorzystywać wszystkie możliwości systemu umysł – ciało, proces uczenia się będzie bardziej efektywny, przynosząc radość, przychodzącą z odkrywania świata, naszego związku z nim oraz naszych nieskończonych możliwości twórczych.
Gimnastyka mózgu zajmuje się ruchem i jego wpływem na uczenie się. Posługując się prostymi ćwiczeniami, wspiera naturalne zasoby człowieka. Wykorzystuje wzajemne zależności rozwoju fizycznego, emocjonalnego i intelektualnego. Odwołuje się do procesów rozwojowych i edukacyjnych. Stosowane ćwiczenia i procedury wspomagają efektywne uczenie się i funkcjonowanie na optymalnym poziomie.
Ta uniwersalna metoda pozwala lepiej:
- pokonywać stresy i napięcia wynikające z trudności życia codziennego,
- komunikować się z innymi ludźmi, uczyć się i zdawać egzaminy,
- przezwyciężać trudności związane z dysleksją, dysgrafią i dysortografią,
- zrozumieć procesy neurofizjologiczne i ich rolę w procesie uczenia się.
Metoda oparta jest na trzech prostych założeniach:
- nauka jest naturalną, przyjemną sferą działalności kontynuowaną prze całe życie;
- w naszym ciele ukryte są blokady, które utrudniają nam naukę, uniemożliwiają także łagodne przejście przez stresy;
- wszyscy, w pewnej mierze, mamy trudności w uczeniu się, lecz do tej pory nie czyniliśmy żadnych starań, aby je usunąć (te blokady mogą trwać przez całe życie, jeśli nie podejmiemy się zmiany tego stanu rzeczy); właściwie rozpoznane blokady mogą zostać usunięte, pod warunkiem prawidłowo prowadzonego treningu.
Paul Dennison (amerykański pedagog) opracował metodę mającą na celu zintegrowanie pracy mózgu. Jego zdaniem, wiele problemów intelektualnych i emocjonalnych w życiu człowieka wynika ze złego współdziałania obu półkul mózgowych i z braku integracji między nimi. Aby człowiek miał pełny obraz otaczającego go świata niezbędna jest integracja prawej i lewej półkuli mózgowej, bo mózg jest narządem symetrycznym, a każda półkula ma inne zadania.
Prawa półkula mózgu jest to półkula odpowiedzialna za uczucia, prawdziwe wielowymiarowe uczenie się, ogólny ogląd, percepcję przestrzeni, pamięć długotrwałą, intencje - czyli jest ona twórcza, emocjonalna, postrzegająca całość.
Lewa półkula mózgowa (u osób praworęcznych) odpowiada zaś za: myśli, analizę, przypisywanie faktów, widzenie szczegółów, percepcję czasu, kontrolę nad słowem, porozumiewanie się werbalne, pamięć krótką - czyli jest ona logiczna i postrzega poszczególne elementy.
Dzięki harmonijnej współpracy obu półkul mózgowych dzieci jak i dorośli z łatwością przyswajają sobie nową wiedzę, umiejętności. Brak równowagi między pracą obu półkul mózgowych zdaniem Dennisona, prowadzi do powstawania różnego rodzaju zakłóceń. Dziecko może mieć problemy np.: w nauce czytania i pisania, z koncentracją uwagi, wyrażaniem własnych emocji. Paul Dennison twierdzi, że powstałe zaburzenia („blokady”) można zlikwidować właśnie poprzez ruch. Proponuje on ćwiczenia bardzo łatwe i bezpieczne, które wykonywane pod kierunkiem terapeuty prowadzą do integracji obu półkul mózgu, czego efektem może być np.: płynne czytanie lub poprawa koncentracji uwagi dziecka na własnych ruchach i działaniu.
Działania kinezjologii edukacyjnej powodują dość szybkie i długotrwałe zmiany, poprzez rzeczywiste budowanie powiązań nerwowych w obrębie mózgu i ciała, dzięki czemu uczenie przebiega szybciej, efektywniej, a co ważniejsze - bezstresowo.
Autor: mgr Kubica Ewa