Model przedszkoli Reggio
Zachęcamy do zapoznania się z modelem przedszkola "Reggio".
Loris Malaguzzi „100 języków dziecka”
Dziecko składa się ze stu.
Ma sto języków
sto rąk
sto myśli
sto sposobów
w jaki myśli, bawi się i mówi.
Sto –
zawsze sto rodzajów
słuchania, dziwienia się i kochania.
Sto radosnych sposobów
na śpiewanie i rozumienie
na odkrywanie stu światów
na swobodne wymyślanie stu światów
na marzenie o stu światach.
Dziecko ma sto języków
i sto i sto i sto.
Dziewięćdziesiąt dziewięć z nich jednakże
zostają mu ukradzione
ponieważ szkoła i otoczenie
oddzielają jego głowę od ciała.
Każą mu:
myśleć bez rąk
tworzyć bez głowy
słuchać i nic nie mówić
rozumieć bez radości
kochać i dziwić się tylko
w czasie Wielkanocy i Bożego Narodzenia.
Każą mu:
odkrywać świat
dawno już odkryty.
Dziewięćdziesiąt dziewięć ze stu
zostają my ukradzione.
Mówią mu:
zabawa i praca
rzeczywistość i fantazja
nauka i wyobraźnia
niebo i ziemia
rozsądek i marzenie
są rzeczami, które nie pasują do siebie.
Mówią mu krótko i zwięźle
że nie ma stu języków.
Dziecko jednak mówi:
A gdyby tak było sto.
[z niem. tłum. Anna Lewandowska-Muller]
Czym jest koncepcja Reggio?
Najważniejszym założeniem koncepcji Reggio jest zamysł, że w pełni stała i niezmienna koncepcja przedszkola nie istnieje. Pedagogika Reggio nie jest więc gotowym sposobem do zastosowania, lecz podlega ciągłym zmianom w zależności od potrzeb i spostrzeżeń. To właśnie intensywna rozmowa pomiędzy dorosłymi (nauczycielami i rodzicami) a dziećmi, a co za tym idzie - inicjowanie nowych pomysłów i zdobywanie doświadczeń (esperienza reggiana) jest znakiem rozpoznawczym pedagogiki Reggio. Dlatego też nazywa się ją „pedagogiką stawania się” lub „pedagogiką jako projekt”. Nauczyciele są otwarci na nową wiedzę i zmiany, przy czym dobro dzieci jest zawsze punktem wyjścia i celem.
Sprawdź również: Model wychowanka pięciolatka
Podstawowe zasady koncepcji Reggio obejmują:
- Obraz dziecka
- Sposób odkrywania świata
- Nauka poprzez projekty
- Dokumentacja
- Rola nauczyciela i zespołu
- Piękne otoczenie, pełne materiałów „prowokujących do myślenia”
- Zaangażowanie rodziców i społeczeństwa
- Prawa dziecka
Obraz dziecko
Dziecko powinno być spostrzegane jako budowniczy własnej rzeczywistości i rozwoju. Dzieci uczą się samodzielnie w otoczeniu, tworząc już od chwili urodzenia poprzez zmysłowe doświadczenia swój własny obraz świata. Pewną część swojej wiedzy dzieci nabywają w kontakcie z innymi dziećmi. Dlatego istotna jest struktura wiekowa i wielkość grupy. Dzieci potrzebują wsparcia podczas tworzenia małych grup oraz kontaktu zarówno z rówieśnikami, jak i z dziećmi na innym poziomie rozwoju.
Sposób odkrywania świata
„Dziecko ma sto języków”. Zróżnicowane sposoby poznania tworzą podstawę dla różnorodności języków dziecka. Jeśli chcemy, żeby spostrzeżenia dzieci dokonane poprzez zmysły mogły przerodzić się w język, dzieci potrzebują materiałów, narzędzi, zabaw w rolę, inscenizacji, muzyki, sztuki i symboli. Otaczająca rzeczywistość zostaje przez dzieci doświadczona, wypróbowana na możliwie najwięcej sposobów, a dziecko uczy się przy tym nowych środków poznania i wyrazu.
Nauka poprzez projekty
Tematyczne projekty rozpoczynane są poprzez obserwację, doświadczenia, rozmowy, przeżycia. Intencja nowego projektu może wyjść tak od dziecka, jak i od dorosłego. Temat staje się projektem, jeśli ciekawość dziecka napotka odpowiedni materiał w odpowiednim czasie. Dziecięca aktywność potrzebuje przestrzeni i czasu. Rola dorosłego w projekcie ogranicza się do towarzyszenia w rozmowie, do obserwacji, drobiazgowej dokumentacji i podsuwania dalszych impulsów.
Dokumentacja
Nauczyciele Reggio drobiazgowo obserwują dzieci, dlatego drobiazgowo dokumentacją ich działań. Służy ona jako materiał do dalszej dyskusji i rozwoju. Niezwykle istotna dokumentacja jest podstawą pedagogiki Reggio, pedagogiki słuchania i udziału dzieci. Z jednej strony jest ona materiałem badawczym dla nauczycieli, rekonstrukcją procesów uczenia się. Z drugiej strony – pozwala dzieciom przemyśleć ich sposób myślenia, uporządkować je i wypracować nowe strategie uczenia się.
Rola nauczyciela i zespołu
Istotną rolą działań pedagogicznych jest uznanie samodzielności jednostki. Komunikacja pomiędzy dziećmi i nauczycielami zapewnia, że dorośli dostrzegają i uwzględniają to, co dzieci potrzebują w swoim własnym rozwoju. Dużą część pracy stanowi uważna i odkrywcza obserwacja. Nauczyciele są istotnymi partnerami dzieci w ich rozwoju, bo regularnie mają możliwość omawiania swojej pracy zarówno we własnym zespole, jak i w drodze wymiany doświadczeń z innymi placówkami Reggio. Zapewniony jest więc ciągły rozwój wiedzy i kompetencji nauczycieli.
Piękne otoczenie, pełne materiałów „prowokujących do myślenia”
Otoczenie jako „drugi nauczyciel”. W przedszkolach Reggio zachwyca przemyślana aranżacja jasnych i przestronnych wnętrz – tak sal grupowych, jak i pomieszczeń funkcjonalnych do zajęć ze sztuki, ruchu, relaksu itp. Zgromadzony materiał zachęca do aktywności, angażując zmysły dziecka. Co najbardziej istotne – „prowokuje do myślenia” i do wyruszenia na wyprawę po własne odkrycia.
Zaangażowanie rodziców i społeczeństwa
Rodzice i przedstawiciele gminy są członkami kierownictwa przedszkola. Intensywna rozmowa tworzy świadomość budowania społeczności. Koncepcja wychowania Reggio jest skierowana nie tylko na dziecko jako indywiduum, lecz na tworzenie związków pomiędzy dzieckiem, wychowawcą, rodzicem i otoczeniem.
Prawa dzieci
Dzieci są współorganizatorami codziennego życia w przedszkolu. Przedszkole jest ich miejscem, które mogą urządzać i kształtować na równi z kadrą personelu. Codzienne poranne zebrania z dziećmi pomagają omówić ważne bieżące sprawy i dokonać wspólnych uzgodnień. W przedszkolu nic nie jest organizowane bez wiedzy dzieci i przedstawiane im jako gotowe.
Sprawdź także: Przedszkole Montessori - co warto wiedzieć?
