Rozwój dzieci, z którymi pracujemy, wynika z cech indywidualnych bądź rozwojowych. Aby zoptymalizować pracę dydaktyczno – wychowawczą musimy bardzo dobrze poznać wychowanków. W tym celu stworzyłyśmy indywidualne karty obserwacji, które dają nam obiektywną wiedzę o ich umiejętnościach we wszystkich sferach działania. Analiza dokumentacji pokazuje, iż w każdej grupie przedszkolnej są dzieci z różnym potencjałem rozwojowym. Wśród nich są zarówno bardzo zdolne, jak i te, które nie radzą sobie z zadaniami przewidzianymi dla danego wieku.

Poznanie uzdolnień wychowanków jest niezbędnym i koniecznym składnikiem naszej pracy. Trzeba wiedzieć co on posiada, czym dysponuje. Potrzebna jest w tej dziedzinie dobra diagnoza. Posiłkujemy się w niej rozmowami z rodzicami, którzy najlepiej znają swoje pociechy. W celu ujawniania i rozwijania zdolności naszych wychowanków właściwe jest wcześniejsze ukierunkowanie ich zainteresowań i zamiłować. Temu celowi sprzyjają prowadzone przez nas zajęcia z wykorzystaniem metod aktywizujących, a także wdrażanie treści wynikających z opracowanej przez nas innowacji pedagogicznej „Rozwijanie aktywności twórczej dzieci poprzez inspirację działań wyzwalających ekspresję”. Aby stworzyć optymalne warunki rozwoju dla dzieci zdolnych opracowałyśmy plan pracy indywidualnej z dzieckiem uzdolnionym.

Dla tych dzieci opracowujemy karty pracy o zwiększonym stopniu trudności. Stawiamy przed nimi dodatkowe zadania o charakterze otwartym, problemowym i twórczym. Przygotowujemy je do udziału w konkursach i olimpiadach, które mają ogromne znaczenie w rozwijaniu ich zainteresowań plastycznych, muzycznych, teatralnych, tanecznych oraz recytatorskich. Rozbudzamy zdolności poznawcze dzieci w kontakcie z przyrodą organizując różnorodne wycieczki np. do Ogrodu botanicznego, ZOO, Palmiarni, Planetarium, Muzeum Przyrodniczego, Muzeum Sztuki, itp.

Mając na uwadze wyzwalanie zdolności ruchowych dzieci korzystamy z bogato wyposażonej w różnorodny sprzęt sportowy sali i ogrodu przedszkolnego. Zorganizowany został również w tym celu kącik zabaw ruchowych. Kształtowanie uzdolnień ruchowych u dzieci realizujemy także poprzez udział w międzyprzedszkolnych olimpiadach sportowych. Rozbudzamy zainteresowania teatralne u dzieci przygotowując liczne uroczystości przedszkolne: Święto Jesieni, choinka, Dzień Babci i Dziadka, piknik rodzinny, zakończenie roku szkolnego.

Wychodząc naprzeciw współczesnym oczekiwaniom umożliwiamy dzieciom korzystanie z komputera. Posiadamy w placówce dwie sale wyposażone w sprzęt komputerowy. Pracujemy w oparciu o różnorodne programy edukacyjne, które ucząc poprzez zabawę dają możliwość rozwijania inwencji twórczej i kreatywności. Nasze przedszkole oferuje szeroką paletę zajęć dodatkowych dla dzieci uzdolnionych plastycznie, tanecznie i ruchowo. Ich główną zaletą jest to, iż zajęcia prowadzone są w małych grupach. Ponieważ nie wszystkie dzieci korzystają z tych form doskonalenia staramy się, aby organizowane przez nas sytuacje edukacyjne również rozbudzały zainteresowania muzyczne i plastyczne u wszystkich dzieci. Wiedzę w tym zakresie czerpiemy z różnorodnych kursów i warsztatów.

Nasza wszechstronna praca z dzieckiem zdolnym daje oczekiwane efekty. Udało nam się stworzyć takie warunki, które wyzwalają u dzieci inwencję twórczą i rozwijają ich wszechstronne zainteresowania. Cieszy nas szczególnie fakt, iż nasze działania procentują w późniejszej nauce szkolnej. Badając losy absolwentów naszego przedszkola, poprzez ankiety i rozmowy z wychowawcami i rodzicami, dowiadujemy się o dalszych sukcesach wychowanków. Osiągają oni zarówno bardzo dobre wyniki w nauce, a także są aktywni na zajęciach pozalekcyjnych.

Dzieci, które rozpoczynają naukę w szkole cechuje silna motywacja. Mimo to stwierdza się, że część z nich ma trudności w przyswajaniu podstawowych umiejętności szkolnych, takich jak czytanie, pisanie i operacje matematyczne. Wczesne dostrzeganie, rozpoznanie i rozpoczęcie pracy z tymi dziećmi umożliwiałoby przynajmniej częściowe zmniejszanie tych trudności. Nie chcąc dopuścić do tego, aby zdiagnozowane przez nas dzieci słabe zasiliły grupę doznającą niepowodzeń szkolnych, wdrażamy napisany przez nas program wykrywania wczesnych deficytów rozwojowych u dzieci.

Podstawą naszej pracy przy wczesnym wykrywaniu deficytów rozwojowych u dzieci, jest prowadzenie badań diagnostycznych w oparciu o karty obserwacji oraz wywiady z rodzicami. W tym zakresie współpracujemy również z Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną i z logopedą. Zainteresowania wychowanków zajęciami osiągamy poprzez urozmaicone formy ćwiczeń, stosowanie gier i zabaw oraz wykorzystywanie sprawdzonych w praktyce metod, szczególności MDS. Zadania, które stawiamy przed dziećmi powinny być dla nich możliwe do wykonania. Dlatego też przygotowujemy zróżnicowane karty pracy, spośród których dziecko dokonuje samodzielnego wyboru. Najbardziej efektywna praca z wychowankami odbywa się jednak w ramach zajęć terapeutycznych w małej grupie. Usprawniamy na nich funkcje słuchowe, wzrokowe i ruchowe, a także prowadzimy ćwiczenia rozwijające aparat mowy. Wykorzystujemy w tym celu m.in. serię książeczek logopedycznych pt. „Kocham czytać” oraz przygotowujemy atrakcyjne pomoce dydaktyczne. Siłą inspirującą nasze działania są widoczne efekty w rozwoju dzieci, a także niesłabnąca chęć ich uczestnictwa w tych zajęciach. Praca z dzieckiem wymagającym specyficznej pomocy ze strony nauczyciela niesie ze sobą konieczność ścisłej współpracy z rodzicami. W pierwszym etapie informujemy ich o zaobserwowanych trudnościach u dziecka, jak również ustalamy wspólny plan wspierania. Na bieżąco zapoznajemy z efektami pracy, proponujemy zestawy ćwiczeń do indywidualnej pracy w domu, podajemy literaturę.

Mając na celu podnoszenie świadomości wszystkich rodziców w zakresie deficytów rozwojowych u dzieci i o pracy z dzieckiem z pogranicza ryzyka dyslektycznego, prowadzimy kącik terapii pedagogicznej. Umieszczamy w nim ćwiczenia usprawniające mięśnie narządów mowy, doskonalące spostrzegawczość wzrokową i wrażliwość słuchową, W ramach zebrań z rodzicami przygotowujemy referaty zapoznające z symptomami zaburzeń oraz podajemy przykłady zabaw wspierających rozwój. Problematykę tę poruszamy również na łamach naszej przedszkolnej gazetki „Teofilek”.

Pamiętając o zasadzie, że skuteczność pracy w dużej mierze zależy od kompetencji nauczyciela, korzystamy z różnych form doskonalenia zawodowego. Swoją wiedzą i doświadczeniem o pracy we wspieraniu rozwoju dzieci o specyficznych potrzebach edukacyjnych dzielimy się z koleżankami w ramach rad samokształceniowych. Stworzony przez nas program wykrywania wczesnych deficytów rozwojowych obejmuje również współpracę z lekarzem ortopedą. Na podstawie przeprowadzonych badań potrzebującym dzieciom zalecany jest udział w zajęciach gimnastyki korekcyjno – kompensacyjnej, prowadzonej przez specjalistę.

Praca z dziećmi o specyficznych potrzebach edukacyjnych wymaga od nauczyciela stworzenia właściwej atmosfery opartej na zaufaniu, życzliwości i akceptacji. Umożliwiamy odniesienie sukcesu, co podnosi wiarę dziecka we własne siły i motywuje do dalszego działania. Wdrażane przez nas programy przynoszą oczekiwane wyniki. Dzieci zdolne osiągają duże sukcesy w różnych sferach aktywności. Obserwujemy ich twórcze podejście w działaniu. Dzieci z ryzyka dyslektycznego lepiej rozpoznają litery, próbują czytać, dokonują analizy i syntezy wzrokowo – słuchowej prostych wyrazów. Poprawił się ich poziom graficzny pisma. Te przesłanki dają nam nadzieję, że zmniejszy się u nich stres związany z rozpoczęciem nauki w szkole. Z drugiej strony wierzymy, że zaszczepiłyśmy w nich chęć do systematycznej pracy, która daje widoczne, pozytywne efekty.

Na nauczycielu przedszkola spoczywa ogromna odpowiedzialność za rozwój wychowanka. Musimy pamiętać, że każdy z nich jest inny i wymaga specjalnego, indywidualnego podejścia. Dostrzegajmy jego różnorodne potrzeby i w razie konieczności służmy kompetentną pomocą.

Opracowanie: Barbara Matusiak, Beata Zawadzka