Każdy z nas, niezależnie od wieku, ma swój własny system uczenia się. Szeroki wachlarz form socjalnych pracy sprawia, że zajęcia dydaktyczne przybierają atrakcyjną postać. Można pracować na forum, angażując całą grupę uczących się, zlecać wykonywanie poleceń w parach lub samodzielnie. Praca samodzielna z pewnością uczy niezależności, samodyscypliny i dobrej organizacji. Sprawdza się jednak w późniejszych etapach rozwoju. W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym korzystną formą socjalną jest praca zespołowa. Co daje dziecku działanie w grupie? Jakie korzyści w procesie nauczania płyną ze wspólnych zabaw i nauki w gronie rówieśników?

Uwzględniając rozwój psychiczny dzieci i ich potrzeby, o pracy grupowej możemy mówić raczej w przypadku pięcio- i sześciolatków. Na tym etapie rozwoju dziecko nie tylko chętnie się bawi, lecz podejmuje pierwsze próby nauki. Jego zaangażowanie w procesy poznawcze stymuluje grupa rówieśników, stwarzająca wesołą i swobodną atmosferę podczas zajęć.

Praca w grupach wpływa na dzieci niezwykle pozytywnie, gdyż oprócz zdobywania wiedzy, maluchy uczą się tolerancji, życzliwości, szacunku wobec drugiej osoby, wzmacniają między sobą więzi. Wielokrotnie dzięki wspólnym zabawom rodzą się nowe przyjaźnie, co jest niebywale ważne dla poszukującego akceptacji i bratniej duszy dziecka. Współdziałanie w grupie sprzyja nabywaniu umiejętności komunikowania się.

Dzieci uczą się stosunków międzyludzkich. Powoli zaczynają rozumieć, że płacz czy krzyk nie rozwiążą napotykanych problemów – wręcz przeciwnie – spowodują uczucie złości, a w konsekwencji frustrację. Nauczyciel, kierując procesem nauczania, wdraża wychowankom sposoby rozstrzygania sporów zaistniałych podczas pracy w zespole. Dziecko, łagodząc z pomocą pedagoga określony konflikt, uczy się rozmawiać.

Zespołowe formy pracy, takie jak chociażby gry i zabawy integracyjne, zajęcia plastyczne, muzyczne czy ruchowe, uczą współdziałania w grupie. Dziecko ma możliwość rozwijania umiejętności komunikowania się, poszerzając przy tym swoje horyzonty uczuciowe (poprzez rozwijanie empatii, wrażliwości wobec drugiej osoby). Nauczyciel powinien uzmysłowić swoim wychowankom, że w grupie wszystkie dzieci stanowią całość. Nie ma tu więc mowy o rywalizacji. Od najmłodszych lat należy wpajać dziecku istotę pracy zespołowej, mianowicie to, że pracując w grupie, wszyscy dążą do tego samego, wspólnego celu. Ponadto podczas pracy grupowej – podobnie jak podczas gier – uczymy się przestrzegać określonych reguł.

Najlepsze gry i zabawy zespołowe dla przedszkolaków

Zabawa i nauka, mające charakter współdziałania, poszerzają ogólną wiedzę grupy. Poprzez „wymienianie się” wiadomościami o świecie, dzieci uczą się od siebie nawzajem. Nawiązując kontakt z rówieśnikami, zwiększają szansę na pokonanie nieśmiałości. Często praca zespołowa pomaga nieśmiałemu dziecku otworzyć się przed grupą. Odgrywanie wszelkiego rodzaju scenek teatralnych, gdzie zaangażowane zostają wszystkie dzieci, może stanowić pewne przygotowanie do publicznych wystąpień w przyszłości. Inne możliwości gier i zabaw scalających grupę to na przykład wspólne układanie puzzli, tworzenie plakatów (np. świątecznych bądź przedstawiających nadchodzącą porę roku), czy gra kalambury z elementami ruchowymi (dziecko musi pokazać określone hasło, nie używając przy tym słów).

Propozycję zabawy kształtującej pracę w grupie może stanowić „głuchy telefon”. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy. Wygrywa zespół, który jako pierwszy wypowie zadaną przez nauczyciela myśl. Zabawa wymaga skupienia, koncentracji, dobrej współpracy i uważnego słuchania, ponieważ dzieci przekazują sobie kolejno hasło szeptem. Dopiero ostatni uczeń w danej grupie może wypowiedzieć hasło na głos.

Zabawa podsumowująca słownictwo dotyczące owoców i warzyw może być dobrą powtórką i jednocześnie sprawiać wychowankom frajdę. Niezbędne są cztery kosze lub pojemniki (dla każdej grupy po dwa), po dwa kartoniki z napisami „owoce” i „warzywa” oraz po kilka sztuk owoców i warzyw. Dzieci dzielimy na dwie grupy. Oba zespoły muszą włożyć do odpowiednich koszy wymieszane na stole owoce i warzywa. Zwycięża grupa, która niekoniecznie będzie pierwsza pod względem czasowym, lecz ta, która wykona zadanie bezbłędnie (lub będzie miała mniej błędów niż przeciwnicy).

Ciekawym rozwiązaniem jest również zabawa integracyjna „Co chętnie jem?”, utrwalająca nazewnictwo kolorów. Dzieci stają w kole twarzami do siebie. Nauczyciel jako pierwszy wymienia kolor i rzuca piłką do dziecka, którego zadaniem jest wymienić jedno ulubione jedzenie o tej barwie. Następnie ono wybiera kolor i rzuca ponownie do innego ucznia. W ten sposób grupa przedszkolaków poznaje się.

Nauczmy dzieci od najwcześniejszych lat pracować w grupie. Niewątpliwie zespołowe formy organizacji pracy w przedszkolu zaowocują w przyszłości umiejętnościami komunikowania się, lecz co równie ważne, słuchania innych.

Bliżej Przedszkola nr 3/marzec 2014/Magdalena Młynarczyk-Misiura

Źródło: www.blizejprzedszkola.pl