Rutyna a monotonia

Popularne jest powiedzenie “popaść w rutynę”, które ma negatywne znaczenie. Kojarzy nam się z nudą, uczuciem frustracji, braku radości z życia. Warto jednak rozróżnić pojęcia rutyna a monotonia, zwłaszcza w kontekście wychowania dzieci. Dlaczego?

Monotonia to według słownika PWN “brak urozmaicenia lub niezmienność granicząca z nudą”*. Rutyna zaś to “postępowanie lub wykonywanie jakichś czynności według utartych schematów”*. Oznacza to więc, że rutyna jest w pewnym sensie zbiorem zasad i zachowań, które pozwalają nam nawigować wśród codzienności.

Jesteś nauczycielem przedszkolnym? Przeczytaj: Rutyna w przedszkolu

Wychowując dzieci, rutyna może nam pomóc w organizacji dnia, a dzięki temu - znalezieniu czasu na przyjemności. Rutyna nie wyklucza działań spontanicznych! Ważne jest po prostu ustalenie sobie, jakie zachowania i czynności włączymy w swój codzienny tryb.

Po co dzieciom rutyna?

Rutyna jest potrzebna nie tylko niemowlętom - również dzieci w wieku przedszkolnym potrzebują schematów, by móc się prawidłowo rozwijać.

• Dziecko, które zna ogólny schemat dnia, czuje się bezpiecznie i komfortowo. Zauważyłaś, że w żłobkach i przedszkolach jest wprowadzany harmonogram dnia? Ma on za zadanie nie tylko ułatwić organizację placówki, ale też dać dzieciom poczucie stałości. Wiedząc, co po czym następuje, maluchy czują się bezpieczniej - również będąc z dala od rodziców.
• Rutyna pomaga dziecku w rozwijaniu umiejętności skupienia się. Powtarzalność pewnych zachowań sprawia, że dziecko lepiej koncentruje się na wykonywaniu danej czynności - np. na słuchaniu wieczornej bajki. Jest to szczególnie ważne, gdyż obecnie dzieci są bombardowane bodźcami z różnych stron.
• Rutyna polega również na wpajaniu dziecku pewnych zachowań, np. prozdrowotnych. Dziecko nauczone regularnych posiłków i picia wody w przyszłości będzie miało zdrowe nawyki żywieniowe.
• Powtarzalne zachowania uczą dziecka organizacji czasu. W przyszłości przełoży się to na umiejętność radzenia sobie z obowiązkami - np. odrabianiem lekcji, braniem na siebie rozsądnej ilości pracy. Umiejętność zarządzania pracą wpływa z kolei na obniżenie podatności na stres, zapewnienie sobie poczucia komfortu.

Rutyna u dziecka - co w nią włączyć?

Chcesz wprowadzić rutynę w życie swojego dziecka? Pamiętaj, że potrzeby malucha będą się zmieniać wraz z jego rozwojem. Są jednak punkty wspólne, które warto wziąć pod uwagę w ustalaniu rutyny:

• Zasypianie - przyzwyczajenie dziecka do regularnej pory zasypiania korzystnie wpłynie na jego zdrowie fizyczne i psychiczne. Przy czym warto wprowadzić rytuały związane z samym zasypianiem, pozwalające dziecku się wyciszyć, np. przygaszone światła, czytanie książki, masażyki relaksacyjne.

• Posiłki i picie wody - zdania odnośnie karmienia niemowląt (regularnie albo “na żądanie”) są podzielone. Trochę łatwiej jest w przypadku przedszkolaków. Warto nauczyć dziecko, żeby jadło 4-5 posiłków dziennie oraz piło odpowiednią ilość wody. Dobrze jest też jak najwcześniej wprowadzić zdrowe nawyki żywieniowe, np. jedzenie warzyw i owoców na drugie śniadanie zamiast słodyczy, picie wody lub soków zamiast słodkich napojów.

• Wspólne spędzanie czasu - jeśli tylko to możliwe, wprowadź w domu rytuał wspólnego spędzania czasu codziennie. Może to być wspólny obiad/kolacja albo spacer z całą rodziną. Choć spędzanie czasu każdego dnia o tej samej porze może się wydawać wymuszone, regularne rozmowy i zabawy z dzieckiem oraz dobry przykład rodziców dbających o relacje między sobą, uczą malucha umiejętności komunikacji i rozumienia swoich oraz cudzych potrzeb.

• Czas na zabawę i obowiązki - ustalenie pewnych stałych punktów dnia umożliwi Wam wyznaczenie: czasu na naukę obowiązków oraz czasu na spełnienie potrzeby zabawy malucha. Przykładowo - jeśli jecie obiad o stałej porze dnia, ucz malucha, że dopiero po odłożeniu talerza do zlewu/zmywarki może iść się bawić. Systematyczność i dobra organizacja czasu ułatwią dziecku uporanie się w przyszłości z innymi obowiązkami (np. odrabianiem lekcji), ale też pomogą mu znalezieniu czasu na zabawę - która przecież bardzo ważna dla jego rozwoju!

Elastyczne podejście do rutyny

Oczywiste jest, że ustalenie pewnej rutyny nie tylko pomoże dziecku, ale też Tobie. Z drugiej strony, zawsze zdarzają się nieprzewidziane sytuacje, jak choroba, wyjazd służbowy jednego z rodziców, wizyta rodziny, czy choćby złe samopoczucie (dziecka albo Twoje). Nie warto więc zakładać, że ustalenie rutyny w pełni ureguluje Wasze życie.

W miarę możliwości, nawet przy dużych zmianach (np. wyjeździe wakacyjnym), staraj się w ciągu dnia wplatać stałe elementy. A jeśli się nie da - trudno. Nastawienie, że nigdy nie będzie idealnie, znacznie oszczędzi Ci frustracji i wyrzutów sumienia.

Zobacz też: 6 kroków do bycia zorganizowaną mamą

*definicje wzięte z www.sjp.pwn.pl