Znaczenie ćwiczeń i gier ruchowych w rozwoju dziecka przedszkolnego
Wychowanie fizyczne, ruch jest dla dziecka nieodzownym czynnikiem gwarantującym prawidłowy rozwój organizmu. Ma on znaczenie wszechstronnego bodźca rozwojowego nie tylko pod pode względem fizycznym, ale i psychicznym. Toteż nie wolno tracić ani jednej godziny, ani jednej sposobności dostarczania dzieciom ruchu.
Ćwiczenia i gry ruchowe są środkiem niezmiernie cennym z następujących względów:
- Przedstawiają bogaty i różnorodny materiał zarówno od strony poszczególnych elementów ruchu, jak i pod względem stopnia trudności. Pozwala to dobrać dla każdego okresu rozwojowego odpowiedni materiał, urozmaicony, nie powtarzający się, a w całości – usystematyzowany.
- Są łatwe do przeprowadzenia w najskromniejszych nawet warunkach, nie wymagają specjalnych urządzeń ani trudnych do nabycia przyborów.
- Są przyjemne, atrakcyjne dla dzieci jako naturalna, swobodna forma dająca im bezpośrednio radość wyżycia się ruchowego.
Ćwiczenia i gry wywierają wszechstronny wpływ na dzieci dzięki temu, że:
- wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie
- podnoszą stan zdrowotny
- wzmagają ogólny rozwój
- rozwijają sprawność fizyczną
- stwarzają najlepsze warunki dla czynnego wypoczynku
- wyrabiają pożądane cechy charakteru
Ich niepowtarzalne walory kształcące, higieniczno – zdrowotne, wychowawcze i rekreacyjne spełniają w procesie wychowania fizycznego dzieci pierwszorzędną rolę, są po prostu wszechstronnie kształcącą szkołą życia. Zależnie od swego charakteru (który zależy od elementu ruchu dominującego w grze4 lub ćwiczeniach), wywierają wpływ na czynności poszczególnych układów. Wszechstronna mobilizacja ustrojowej dynamiki w przebiegu ruchowym ćwiczeń i gier nadaje im charakter uniwersalnego rozwojowego bodźca, tym bardziej cennego, że nie pomijającego psychicznej sfery dziecka. Dziecko uczy się spostrzegania, porównywania, wnioskowania, podejmowania decyzji i celowego działania.
Ruchowe zabawy, ćwiczenia i gry są dla dzieci niefrasobliwą i atrakcyjną nauką o fizycznych cechach otoczenia. Każde zetknięcie się dziecka z fizycznym otoczeniem i jego przedmiotem wzbogaca zasób jego doświadczeń, ruchowe nawyki, którymi będzie ono w przyszłości posługiwać się w codziennych czynnościach, w pracy i opanowaniu skomplikowanych czynności. W zabawowych formach ruchowych dziecko poznaje zakres swych możliwości, miarę wysiłku, uczy się odpowiednio reagować w obliczu trudności, przeciwieństw, zagrożeń i konieczności. Tak więc, jeśli uzupełnimy wartość gier i ćwiczeń ruchowych o walory wychowawcze i rekreacyjne stwierdzimy, że rozwijają one wszechstronnie organizm dziecka, jego motorykę, siłę, szybkość, zręczność, zwinność i wytrzymałość, że potrafią kształtować w dziecku postawy społeczne, życiowe, potrafią rozwijać jego intelekt oraz sposobić je do pracy i obowiązków z jakimi spotyka się w swoim przyszłym życiu.
Gry i ćwiczenia ruchowe zawierają także wiele niezaprzeczalnych wartości wychowawczych, spośród których na czoło wysuwa się kształtowanie określonych cech charakteru i postaw, takich jak: zdyscyplinowanie, karność, uczciwość, sprawiedliwość, przestrzeganie przepisów, zgodne współdziałanie w zespole, umiejętność przewodzenia lub podporządkowania się, poszanowanie wspólnego mienia, a także samodzielność, zaradność, odwaga, wiara we własne siły i inicjatywa. W zespołowej grze i ćwiczeniach ruchowych kształtuje się więź grupy, wytwarzająca się w różnych sytuacjach. Budzą się także uczucia sympatii dla dobrego towarzysza zabawy, gry, kształtują się pozytywne uczucia koleżeńskie takie jak: życzliwość, chęć niesienia pomocy drugiemu, bezinteresowność. Podporządkowanie się przepisom i regułom wzmacnia karność, budzi szacunek i zrozumienie nawet dla przykrych decyzji prowadzącego zabawę czy grę. Gry i ćwiczenia wychowują więc dobrych członków społeczeństwa – w myśl znanego powiedzenia: Jakie dziecko jest w zabawie, podczas gry, takie będzie potem w życiu, w pracy”. Wydobycie ich istotnych wartości wychowawczych uzależnione jest od umiejętnego dobierania ćwiczeń, urozmaicenia ich, stopniowania trudności oraz od sprawnego przeprowadzenia.