Poczytaj mi mamo, poczytaj mi tato
Bez względu na to, ile masz zajęć, najważniejszą rzeczą, jaką mażesz zrobić dla swojego dziecka, oprócz okazywania mu miłości przez przytulenie, jest codzienne głośne czytanie oraz ograniczenie telewizji- te słowa Trelease,a autor książki "Podręcznik głośnego czytania” stały się mottem kompanii "Cała Polska czyta dzieciom".
Sukces tego przedsięwzięcia pokazał, jak wielka jest w dzieciach potrzeba kontaktu z literaturą, a rodzicom i wychowawcom przypomniał, że czytanie jest inwestycją w przyszłość naszych dzieci, kapitałem, z którego będą korzystać przez całe życie. Chyba nikogo już nie trzeba przekonywać, że ci, którzy więcej czytają, więcej wiedzą, rozumieją, mądrzej postępują, lepiej potrafią zrozumieć innych, a czytanie dziecku buduje poczucie więzi i bezpieczeństwa. Prawidłowe warunki kontaktu dziecka z literaturą powinna organizować osoba dorosła. Polegają one na mobilizowaniu dziecka przez lekturę do działania, odkrywania, przeżywania i działania.
Edukacja literacka małego dziecka rozpoczyna się od melodyjnych usypianek i mruczanek. Następnym etapem jest opowiadanie Dobre opowiadanie wymaga odpowiedniej modulacji głosu. Nie możemy mówić na jednym tonie. Głosem należy zaznaczać pytanie, wykrzyknik, zdziwienie, zdenerwowanie. Powinno się mówić wolno, krótkimi zdaniami, głównie pojedynczymi lub złożonymi współrzędnie. Słownictwo powinno być kontretne, zabarwione emocjonalnie. Następnym etapem jest głośne czytanie dorosłych skierowane w stronę dziecka. Należy pamiętać, że stałe i systematyczne spotkanie dzieci z książką aktywizują ich rozwój intelektualny i emocjonalny, budzą wrażliwość estetyczną, sprzyjają rozwijaniu postaw twórczych oraz wyzwalają różne formy ekspresji. Głównym zadaniem dorosłych jest rozbudzenie zaciekawienia a potem zainteresowania dzieci literaturą.
Mały dziecięcy świat tego okresu zostaje zasiedlony przez bliskie dziecku, bo wymyślone przez nie same, fantastyczne stwory i postacie. Jest jego własnym światem, a nie światem będącym jedynie kopią np. telewizyjnego przekazu, nie rodzi więc on wewnętrznych konfliktów, nie staje się przyczyną lęków i nerwic, lecz stanowi bliską i przyjazną ostoję, na której buduje on o podstawy dorosłej osobowości. Do zalet głośnego czytania należy między innymi: budowanie mocnej więzi miedzy dorosłym a dzieckiem, dobry wpływ na emocje, język, pamięć, koncentrację, myślenie i wyobraźnię, pomoc w kształtowaniu wartości moralnych, wychowaniu i nauce. Wiele książek uczy właściwego wypełniania ról społecznych, do takich książek należą baśnie. Świat baśni, gdzie przeplatają się realność i fantastyczność, jest bliski wrażliwości i wyobraźni dziecka. Baśnie przekazują dziecku najważniejszą prawdę o życiu. Na świecie istnieje dobro i zło, do ciebie należy wybór. Jeśli wybierasz dobro spotka cię nagroda ,jeśli wybierasz zło kara. Może nam się wydawać, że jest to stwierdzenie bardzo naiwne, czy jednak w głębi dusz nie wierzymy w tę prawdę. Czy nie kierujemy się nią w naszym życiu. Dziecko myśli konkretami dlatego zarówno dobro, jak i zło jest w baśniach uosobione. Złem jak wilk, który chce pożreć Czerwonego Kapturka, Królowa czyhająca na życie Śnieżki, dobrem-Jaś i Małgosia odrzuceni przez macochę i uległego ojca i szukający drogi do celu. Literatura dziecięca jest formą interpretacji świata i człowieka, jest źródłem swoistej wiedzy o świecie, odczuwania świata- jego kolorytu, również komizmu. Tym wszystkim jest sztuka literacka także dla młodego odbiorcy. Małemu dziecku wszystko to kojarzy się z zabawą, a więc to ona powinna być- na poziomie przedszkolnym, a także wczesnoszkolnym jedną z form kontaktu z utworem literackim.
Możemy to osiągnąć poprzez:
- wprowadzenie dzieci w świat literatury
- zwrócenie ich uwagi, że w otoczeniu człowieka jest zawsze miejsce dla książek. Są one ważne i dlatego trzeba odnosić się do nich z szacunkiem.
- ukazanie dzieciom właściwego kontaktu z książką poprzez wzór dorosłych.
- przygotowanie dzieci do późniejszego, już samodzielnego wyboru książek.
- nauka obcowania z literaturą w sposób samodzielny, refleksyjny i twórczy.
Budzenie zaciekawienia książką przez ciekawe zabawy literacko-teatralne.
Zainteresowanie dziecka literaturą ma ogromny wpływ na jego ogólny rozwój, jego zainteresowania, a także na śmiałość w realizacji marzeń w późniejszym życiu. Kiedy czytamy dziecku bajkę, baśń, czy inny utwór literacki, pobudzamy jego do własnego kreatywnego wysiłku w rozumieniu i postrzeganiu świata. Aby zaistniał opisany świat- ono samo musi go stworzyć. Rolą dorosłych jest pomóc dziecku go rozwinąć. Idealnym narzędziem służącym do tego celu jest poezja dziecięca z motywem snu. Pozwala ona w sposób prosty i nieskomplikowany pobudzać dziecko do własnego twórczego myślenia.
Utwory poetyckie czytane dzieciom, pozwalają rozbudzić jego wyobraźnię i skierować na trudną, lecz wspaniałą drogę samodzielnego, twórczego i kereatywnego rozwoju. Postacie bohaterów powstałej w dziecięcej wyobraźni, będące postaciami z czytanych wierszy, baśni i bajek, po przetworzeniu pojawiają się i żyją później własnym życiem, podczas zabaw czy znajdują swoje urealnienie w wykonywanych pracach plastycznych.
Koniec wieku dwudziestego, w którym przyszło nam żyć, to czas rozwiniętej daleko nauki i techniki, czas komputerów i rzeczywistości wirtualnej. Coraz częstszą formą spędzania wolnego czasu przez dziecko jest walka z poruszającym się po ekranie komputera wojownikiem. Producenci gier komputerowych uzasadniają, iż podczas takiej zabawy dziecko rozwija swoją wyobraźnię, ćwiczy refleks, doskonali sprawność manualną, koordynację wzrokowo-ruchową itp. Zapominają o agresji występującej w tych grach, pozycji siedzącej dziecka podczas wpatrywania się w komputer przez długi czas, czy wreszcie niepokojącym coraz bardziej uzależnieniu od komputera. Rozważając wszystkie za i przeciw trzeba stwierdzić, że z całą pewnością komputer jest częścią naszej rzeczywistości, i nie da się- zresztą nie ma takiego powodu- uniknąć kontaktu dziecka z komputerem. Nie może być on jedyną formą wprowadzania dzieci w świat fantazji. Nic bowiem nie zastąpi cudownego wynalazku przyszłych pokoleń jakim jest książka.
Autor: Jolanta Ostapiuk